Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

вы́матацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.

1. Зрасходавацца пры матанні; зматацца.

2. перан. Знясіліцца, змардавацца. Выматацца за дзень.

вы́матаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.

1. Зрасходаваць матаючы; зматаць. Выматаць маток нітак.

2. перан. Знясіліць, змардаваць. Я думаю, што фашысты знарок выбралі такую тактыку, каб выматаць нашы сілы. Шамякін.

3. перан. Разм. Прымусіць паступова выдаткаваць што‑н.; выцягнуць, забраць па частках усё. Выматаць усе грошы.

•••

Выматаць усю душу (духі, нервы, кішкі) — змучыць, давесці да знямогі.

вымаўле́нне, ‑я, н.

Перадача голасам гукаў ці слоў мовы. Вымаўленне зычных гукаў. Правільнае вымаўленне. Выразнае вымаўленне. Каларытнае вымаўленне. // Гукавая сістэма мовы. Беларускае літаратурнай вымаўленне.

вымаўле́нчы, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да вымаўлення. Вымаўленчыя нормы. Вымаўленчы апарат.

вы́маўлены, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад вымавіць.

вымаўля́цца, ‑яецца; незак.

Зал. да вымаўляць.

вымаўля́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе.

Незак. да вымавіць.

вы́мах, ‑у, м.

Спец. Даўжыня кроку ў часе хады, бегу. Усім вымахам сваіх цыбатыя ног Шыпулька паімчаўся да Паўла Іванавіча. Кулакоўскі.

вы́махаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.

Разм. Вырасці, стаць высокім. На балоце трава вымахала ў пояс. Сабаленка. [Кандратовіч:] — Здаецца, яшчэ нядаўна пяшком пад стол хадзіў, а цяпер на цэлую галаву вымахаў вышэй за мяне! Паслядовіч.

выма́хваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

1. Незак. да вымахаць.

2. чым. Разм. Махаць то ў адзін то ў другі бок; размахваць. Васіль злосна скрыгітаў зубамі і вымахваў рукою ў паветры. Гартны.