Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

выдыха́нне 1, ‑я, н.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. выдыхаць ​1 — выдыхнуць.

2. Тое, што і выдых.

выдыха́нне 2, ‑я, н.

Разм. Дзеянне паводле знач. дзеясл. выдыхаць ​2 — выдахнуць.

выдыха́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца.

Незак. да выдыхнуцца.

вы́дыхаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.

Разм. Акрыяць, паправіцца. На згоне зімы летась вось так аб’язджаў жарабка, скінуўся, дык цэлы месяц пракачаўся ў пасцелі, ледзь выдыхаў. Ляўданскі. // што. Перажыць, перанесці.

выдыха́ць 1, а́ю, ‑а́еш, ‑а́е.

Незак. да выдыхнуць.

выдыха́ць 2, а́е.

Незак. да выдахнуць.

вы́дыхнуты, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад выдыхнуць.

вы́дыхнуцца, ‑нуся, ‑нешся, ‑нецца; зак.

Патраціць усе сілы, знясілець. Відаць, выдыхнуліся яны [англічане з французамі] толькі на адной атацы, і закончылася іх наступленне. Машара.

вы́дыхнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак., што.

Выштурхнуць паветра з лёгкіх пры дыханні. — Уф-ф-фф! — выдыхнула паненка, паставіла пасудзінку і, памахаўшы рукамі, быццам яны замерзлі, пажалілася: — Цяжка! Карпюк. // Разм. Вымавіць вельмі хутка, адным выдыхам. — Добры вечар, — выдыхнула Ганна, і вочы яе ўспыхнулі радасцю. Лупсякоў.

вы́едзены, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад выесці.

2. у знач. прым. Пусты, апарожнены.

•••

Не варты выедзенага яйца гл. варты.

вы́езд, ‑у, М ‑дзе, м.

1. Дзеянне паводле дзеясл. выязджаць (у 1 знач.).

2. Месца, праз якое выязджаюць адкуль‑н., куды‑н. Выезд на шашу. □ Ціток абышоў усю гэту круговіну лесу, агледзеў, як дбалы гаспадар, усе пад’езды і выезды. Лобан. Мільгаюць голыя дрэвы, руіны, новыя домікі, людзі... Пасля мы ныраем пад арку на выездзе з гарадка. Брыль.

3. Уст. Коні з экіпажам і вупражжу. І жартавалі мы, што мае Ян Уласны выезд, як вялікі пан. Зарыцкі.

вы́езджаны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад выездзіць.

2. у знач. прым. Утрамбаваны, убіты яздой; уезджаны, наезджаны. Сцежка.. прашылася праз гушчар і выбегла на выезджаную лясную дарогу. Адамчык.

вые́зджваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да выездзіць.