ку́дзер, ‑а, м.
Разм. Кучаравая пасма валасоў; локан. Малое кранула залацістыя кудзеры, правяло пальцам па ямачках на шчоках і весела ўсклікнула. Няхай.
ку́дзерка, ‑і, ДМ ‑рцы, ж.
1. часцей мн. (ку́дзеркі, ‑рак). Кучаравыя або накручаныя валасы. Аня была дзяўчына невысокая, гібкая, са зграбнай постаццю, ружова-смуглявым тварам і не надта цёмнымі валасамі, якія завіваліся кудзеркамі. Карпюк.
2. Абл. Невялікі вузкі ўчастак лесу. Цімохава сядзіба стаяла на горцы каля кудзеркі невялічкага кучаравага сасонніку. Колас.
кудла́ты, ‑ая, ‑ае.
Разм.
1. З доўгімі скалмачанымі валасамі; лахматы. Мельнік задумліва глядзіць на касцёр, ківае кудлатай галавой. Асіпенка. // Ускалмачаны, разлахмачаны (пра валасы). Зараз жа прыйшоў і Антоніо, ладны хлопец з кудлатымі чорнымі валасамі. Маўр. // перан. Разм. З доўгімі і густымі галінамі (пра дрэвы). Толькі гайданецца часам галіна і пасыпецца з кудлатае хвоі срэбны пух. Лынькоў. // перан. Разм. Які распаўзаецца ў розныя бакі клубамі (пра дым, хмары і пад.). Толькі вецер гнаў услед кудлатыя хмары і свістаў ля вушэй. Пестрак.
2. З доўгай густой поўсцю; касматы. Кудлаты сабака.
кудла́ціцца, ‑лачуся, ‑лацішся, ‑лаціцца; незак.
Разм.
1. Станавіцца кудлатым. Валасы кудлацяцца. □ Па небе сунуліся рваныя кудзелістыя хмары, і што ні хвіліна, то, здавалася, спускаліся ніжэй, кудлаціліся. Карпаў.
2. Зал. да кудлаціць.
кудла́ціць, ‑лачу, ‑лаціш, ‑лаціць; незак., каго-што.
Разм. Рабіць кудлатым. Кудлаціць валасы. □ І раптам, калі налятаў вецер і кудлаціў вершаліны дрэў, Алеся апаноўвала трывога. Броўка.
кудла́ч, ‑а, м.
Разм. Пра чалавека з ускалмачанымі валасамі або пра жывёлу з густой поўсцю; касмач. Сам гаспадар, кудлач заспаны, Ідзе на стук неспадзяваны Хадою важнаю індыка. Колас.
кудла́чанне, ‑я, н.
Разм. Дзеянне паводле знач. дзеясл. кудлаціць, кудлачыць.
кудла́чыцца, ‑чуся, ‑чышся, ‑чыцца; незак.
Разм. Тое, што і кудлаціцца.
кудла́чыць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; незак., каго-што.
Разм. Тое, што і кудлаціць. Байкоў нервова кудлачыў рукой валасы. Шамякін. Восеньскі вецер буяніў над шэрымі прасторамі, гнаў і кудлачыў у небе густыя хмары, шматаў кусты за канавай. Быкаў.