Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

даўжэ́ць, ‑эе; незак.

Рабіцца даўжэйшым. Цені даўжэюць. Ночы даўжэюць.

даўзбрае́нне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. даўзброіць — даўзброіцца.

даўзбро́іцца, ‑роюся, ‑роішся, ‑роіцца; зак.

Узброіцца дадаткова.

даўзбро́іць, ‑рою, ‑роіш, ‑роіць; зак., каго-што.

Узброіць дадаткова.

даўзбро́йвацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.

1. Незак. да даўзброіцца.

2. Зал. да даўзбройваць.

даўзбро́йваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да даўзброіць.

даўкамплектава́ць, ‑тую, ‑туеш, ‑туе; зак., што.

Дадаткова ўкамплектаваць. Полк можна даўкамплектаваць лётчыкамі з другіх палкоў дывізіі. Алешка.

да́ўкасць, ‑і, ж.

Уласцівасць даўкага.

да́ўкі, ‑ая, ‑ае.

Які перасядае ў горле, выклікае аскому. Даўкі яблык. // Горкі, едкі (пра дым, пах і пад.). Запахла даўнім прагорклым дымам, нібы гарэла дзе старая зляжалая салома. Лынькоў. У горадзе яшчэ стаяў пах гару, цяжкі і даўкі. Арабей. // перан. Выкліканы горам, крыўдай і пад.; гнятлівы, цяжкі. Так захацелася дамоў, аж нешта даўкае заказытала ў горле. Грахоўскі. Даўкі камяк стаяў у горле, ныла сэрца, хацелася заплакаць ад роспачы і бяссілля. С. Александровіч.

даўме́цца, ‑еюся, ‑еешся, ‑еецца; зак.

Разм. Зразумець, дадумацца. Вядома, каб дзядзька Адам больш уважліва прыглядаўся да Мялешкавых вачэй, ён бы заўважыў у іх смяшынку і можа б даўмеўся, што той казаў няпраўду. Сабаленка.