Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

дакаці́цца, ‑качуся, ‑коцішся, ‑коціцца; заг. дакаціся; зак.

1. Коцячыся, дасягнуць якога‑н. месца. Клубок дакаціўся да стала. Мяч дакаціўся да варот. □ Тралейбус .. дакаціўся да сцяны і стукнуўся ў яе. Арабей.

2. перан. Пашыраючыся, распаўсюдзіцца да якога‑н. месца (пра з’явы, пачуцці і пад.). Андрэй адчуў, як па спіне яго пабеглі мурашкі, холад скаваў цела і дакаціўся да сэрца. Чарнышэвіч. Хваля аблаў і пагромаў дакацілася да мястэчка. Брыль. // Данесціся, дайсці да слыху (пра гукі). Заставалася скласці апошні стог сена, як раптам аднекуль дакаціўся раскат грому. Сіняўскі. Зноў дакаціліся да Ігнася зыкі музыкі. Чорны.

3. перан. Разм. Апусціцца, дайсці да якога‑н. ганебнага стану. Уся гісторыя з Дывінцом выглядала падазронай і дзіўнай. Каб такі хлопец дакаціўся да п’янства і сварак! Асіпенка.

дакаці́ць, ‑качу, ‑коціш, ‑коціць; заг. дакаці; зак.

1. што. Коцячы, перамясціць да якога‑н. месца. Дакаціць бервяно да плота. Дакаціць кола да кузні.

2. Разм. Хутка даехаць куды‑н. Дакацілі на машыне да горада. // Хутка давезці каго‑н. куды‑н. У вуліцы коні і людзі пачулі сябе весялей; коні, здаецца, без Ігнатавых лейцаў, самі .. дакацілі да доўгай і шырокай, са святлом у вокнах будыніны вакзала. Мележ.

дакача́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.

Скончыць качаць што‑н. Дакачаць бялізну. Дакачаць клёцкі.

дака́чвацца, ‑аецца; незак.

Зал. да дакачваць.

дака́чваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да дакачаць.

даке́мбрый, ‑ю, м.

Найстаражытнейшыя тоўшчы зямной кары — першыя геалагічныя фармацыі, а таксама час ад пачатку іх узнікнення да надыходу кембрыйскага перыяду.

дакембры́йскі, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да дакембрыю. Дакембрыйскія адкладанні.

дакіда́цца, ‑аецца; незак.

Зал. да дакіда́ць.

дакі́даць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.

Скончыць кідаць што‑н. Дакідаць стог.

дакіда́ць, а́ю, ‑а́еш, ‑а́е.

Незак. да дакі́даць, дакінуць.

дакі́двацца, ‑аецца; незак.

Зал. да дакідваць.