ліхвя́рскі, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да ліхвяра, ліхвярства, уласцівы ліхвяру. Ліхвярскія цэны. Ліхвярскія працэнты.
ліхі́ 1, ‑ая, ‑ое.
1. Які можа ці здольны прычыніць ліха; нядобры, злы. Ліхі сабака, Ліхая зіма. □ [Мелех:] Аблыталі мяне ліхія людзі, І я вялікі грэх мог на душу ўзяць. Глебка. З ліхім чалавекам і гадзіна векам. Прыказка. / у знач. наз. ліхі́, ‑ога, м. Доўга хварэў пан. Усе думалі, што капцы ўжо яму. Ды ліхога і смерць не бярэ. Якімовіч. // Звязаны з цяжкім жыццём, перажываннямі. Ліхая навала. Ліхая пара.
2. Дрэнны, паганы. І ветры прынеслі ёй вестку ліхую, што сын яе ў бітве загінуў, жыццё, дараванае роднай матуляй, аддаўшы за маці-краіну. Таўлай. У жыцці не месца крывадушшу, Як ліхой у кветніку траве! Непачаловіч. // Абл. Дзіравы, стары (пра адзежу, абутак і пад.). Ліхі кажух. Ліхое сіта. □ [Міша:] — Каня трэба яшчэ напаіць. Можа вядро якое ліхое [ёсць], то вынесі. Лобан.
•••
Гадзіць як ліхой скуле гл. гадзіць.
Ліхая гадзіна гл. гадзіна.
ліхі́ 2, ‑ая, ‑ое.
1. Смелы, храбры, ўдалы. Ліхі казак. □ Ты стаў у атрадзе ліхім камандзірам бясстрашных сваіх .. арля[нят]. Машара.
2. Хуткі, імклівы. Ліхая язда. Ліхая атака. // Рэзвы, жвавы, гарачы (аб конях). Вёз у родны калгас свой нявесту жаніх На калёсах вясельных, на конях ліхіх. Куляшоў.
ліхта́р, ‑а́, м.
1. Асвятляльны прыбор з крыніцай святла ў шкляным шары або футарале са шклянымі сценкамі. Вулічны ліхтар. Электрычны ліхтар. □ Вільготны туман засцілаў вуліцы, і ў ім цьмяна свяціліся ліхтары. Хадкевіч. Міканор Іванавіч апрануў ватоўку і пачаў запраўляць ліхтар. Даніленка.
2. перан. Разм. Сіняк, кровападцёк (на твары, пад вокам). Пераноссе распухла і пасінела, а пад вачыма з’явіліся страшныя фіялетавыя «ліхтары». Карпюк.
3. Шкляны праём у даху для натуральная асвятлення памяшкання (звычайна прамысловага), а таксама зашклёны выступ у будынку.
[Ад ням. Licht — святло.]
ліхта́рны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да ліхтара (у 1 знач.). Ліхтарныя агні. // Прызначаны для ліхтара. Ліхтарны слуп. Ліхтарнае шкло.
ліхта́рня, ‑і, ж.
Тое, што і ліхтар (у 1 знач.). Вір людскі скрозь заліў паясы тратуараў, Блішчаць вокны, ліхтарні ўгары зіхацяць. Багдановіч. Бацька засмяяўся. Устаў, апрануўся, пайшоў з ліхтарняю глядзець коней. Чорны.
ліхта́ршчык, ‑а, м.
Той, хто наглядае за дзейнасцю і спраўнасцю ліхтароў. Двайнік пакінуў браму адпёртаю і пайшоў спачываць пасля бяссоннай ночы. Ліхтаршчык тушыў ліхтары. Гартны.
ліхта́рык, ‑а, м.
Памянш. да ліхтар; невялікі ліхтар. Па правы бок далёка ў цемені мільгануў і адразу ж згас ліхтарык вартавога. Краўчанка. На шапцы начальніка змены іншы раз гарэў ліхтарык. Кулакоўскі.
ліхту́га, ‑і, ДМ ‑ту́зе, ж.
Абл. Бедства, ліхая прыгода, няшчасце. — Ты папраўдзе магла яшчэ мець добрае замужжа. [Галя:] — З кім? Ты ж мяне не ўзяў. — Цяпер папярхнуўся я. Але мне самому ўдалося справіцца са сваёй ліхтугай. Васілёнак.
лі́хтэр, ‑а, м.
Невялікае грузавое, часцей несамаходнае судна, прызначанае для пагрузкі і разгрузкі вялікіх суднаў ці для мясцовых перавозак.
[Гал. lichter.]