Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

вы́крайка, ‑і, ДМ ‑крайцы; Р мн. ‑краек; ж.

Узорная форма, па якой крояць часткі адзення, абутку і пад. Пакуль Наталля Яўхімаўна выкрайку робіць, Валерыя дзяўчынкам паказвае, як правільна іголку трымаць, як напарсткам карыстацца. Нядзведскі.

выкраса́нне, ‑я. н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. выкраса́ць — вы́красаць.

вы́красаны, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад вы́красаць.

вы́красаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.

Выбіць, высечы крэсівам (іскру, агонь). Намацалі [старцы] ў кішэнях — ды ні ў кога крэсіва няма, каб агню выкрасаць. Якімовіч.

выкраса́ць, а́ю, ‑а́еш, ‑а́е.

Незак. да вы́красаць.

вы́красіць, ‑рашу, ‑расіш, ‑расіць; зак., што.

Тое, што і вы́красаць.

вы́краслены, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад выкрасліць.

вы́красліць, ‑лю, ‑ліш, ‑ліць; зак., каго-што.

Закасаваўшы, апусціць што‑н. напісанае, надрукаванае. Выкрасліць слова. Выкрасліць радок верша. □ Настаўнік выкрасліў прозвішча Мініча са спісу другой групы і запісаў яго ў трэцюю. Колас.

•••

Выкрасліць з жыцця — лічыць каго‑, што‑н. неіснуючым.

Выкрасліць з памяці (сэрца) — забыць, перастаць думаць аб кім‑, чым‑н.

вы́красці, ‑краду, ‑крадзеш, ‑крадзе; пр. выкраў, ‑крала; заг. выкрадзі; зак., каго-што.

Украсці тое, што ахоўваецца. Выкрасці сакрэтныя паперы.

вы́красціся, ‑крадуся, ‑крадзешся, ‑крадзецца; пр. выкраўся, ‑кралася; заг. выкрадзіся; зак.

Разм. Выйсці адкуль‑н. непрыкметна, крадучыся. А дванаццатай гадзіне начы, як было і ўмоўлена, павадыр выкраўся ад заснуўшага старца і пабег туды, дзе яго чакалі. Чарот.

выкро́йванне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. выкройваць — выкраіць.