Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

вы́паяны, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад выпаяць.

вы́паяць, ‑паяю, ‑паяеш, ‑паяе; зак., што.

Спец. Распаяўшы, выняць.

выпераджа́ць, а́ю, ‑а́еш, ‑а́е.

Незак. да выперадзіць.

выпераджэ́нне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. выпераджаць — выперадзіць.

вы́перадзіць, ‑раджу, ‑радзіш, ‑радзіць; зак.

1. Рухаючыся ў адным напрамку з кім‑, чым‑н., выйсці наперад; абагнаць. Выперадзіць у бегу. Падводы стараліся выперадзіць калону.

2. перан. Дасягнуць большых поспехаў у параўнанні з кім‑, чым‑н.; апярэдзіць. Выперадзіць у вучобе. □ [Дакладчык:] — Калгас за адно лета выперадзіў вакольныя вёскі на два гады. Шынклер.

вы́перадкі, ‑аў; адз. няма.

Разм. Спаборніцтва па бегу.

вы́перці, ‑пру, ‑праш, ‑пра; пр. выпер, ‑рла; зак.

1. што. Выціснуць, выдушыць што‑н. адкуль‑н. Выперці дно ў бочцы. Выперці шыбу.

2. каго. Разм. Прымусіць выйсці, выехаць адкуль‑н.; выгнаць. Выперці дзяцей з хаты. □ Напэўна б сход сарваўся, Але Трэзор Прыдумаў, чым даць рады: За вуха ўхапіў Свінню, Казёл паддаў ёй ззаду, і выперлі нягодніцу на двор. Корбан. // Выключыць, звольніць каго‑н. адкуль‑н. Выперці з установы.

3. без дап. Разм. Выдацца, высунуцца за межы чаго‑н. Выперці наперад.

вы́перціся, ‑пруся, ‑прашся, ‑прэцца; зак.

Разм.

1. Выйсці, вылезці адкуль‑н., пераадолеўшы перашкоды. Конь выперся з хлява.

2. Выдацца, высунуцца за межы чаго‑н. Выперціся наперад.

вы́пеставаны, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад выпеставаць.

вы́пеставаць, ‑тую, ‑туеш, ‑туе; зак., каго-што.

1. Клапатліва ўзгадаваць, выняньчыць. Нягожа [Цупрону] пакідаць адну старую маці, якая выпеставала і ўзрасціла яго. Лупсякоў.

2. перан. Выхаваць, вынасіць. Герой хацеў бы бачыць жыццё пабудаваным згодна з тымі ідэаламі, якія выпеставаў ён у сваёй душы. Навуменка.