Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

датрыва́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.

Вытрываць да канца; пратрываць да якога‑н. тэрміну. Ці ўсе адолеюць страх? Каму суджана будзе датрываць да канца? Быкаў. — Ох, час быў... — не датрывала з маўчанкай сваёй раптам баба. Шынклер.

датрыма́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.

Пратрымацца, вытрымаць што‑н. да якога‑н. тэрміну. Датрымацца да прыходу падмацавання.

датрыма́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.

1. Пратрымаць да якога‑н. часу. Датрымаць у сябе бібліятэчную кнігу да канца года.

2. Разм. Стрымаць (абяцанне, слова і пад.). — Урэшце, усё-такі твая праўда: ты не датрымаў свайго правіла, зачапіў Ганну Карлаўну. Колас.

датры́млівацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.

1. Незак. да датрымацца.

2. Зал. да датрымліваць.

датры́мліваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да датрымаць.

датрэ́пваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да датрапаць.

датрэ́сці, ‑трасу, ‑трасеш, ‑трасе; ‑трасём, ‑трасяце; зак., што.

Скончыць трэсці, вытрасаць, атрасаць што‑н. Датрэсці палавікі.

дату́ль, прысл.

1. Да таго месца. Дайшоў датуль, дзе дарога зварочвае ўбок.

2. Да таго часу. Думала ўжо дзеўкай векаваць, і з думкай гэтай крыху лягчэй было датуль, пакуль у хаце спачувалі. Брыль. [Партызаны] прабеглі паўз Тураўца і Кавалевіча, запоўніўшы пустую датуль высеку. Мележ.

дату́паць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.

Разм. Дайсці да якога‑н. месца. Чубар датупаў да апошняга размежавальнага капца, глянуў на далёкую дарогу. Чыгрынаў.

дату́шаны 1, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад датушыць ​1.

дату́шаны 2, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад датушыць ​2.