Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

вы́лік, ‑у, м.

1. Дзеянне паводле дзеясл. вылічыць (у 2 знач.).

2. Утрыманая сума грошай.

вылі́ньваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да выліняць.

вы́лінялы, ‑ая, ‑ае.

1. Які страціў першапачатковы колер; пабляклы. Вылінялае плацце. Вылінялая майка.

2. Які скончыў ліняць (пра жывёл, птушак). // Аблезлы. Вылінялы каўнер.

вы́ліняць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; зак.

1. Страціць першапачатковы колер; паблякнуць. Загарэў старшыня, яшчэ больш вылінялі ад спёкі рыжыя бровы. Бялевіч.

2. Памяняць старую шэрсць (пер’е) на новую (пра жывёл, птушак). // Аблезці. [Тамаш:] — Але ж твой і кажушок выліняў, голы, як бубен. Чорны.

вы́літы, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад выліць.

2. у знач. прым. Разм. Вельмі падобны; такі ж, як... Зося была — выліты бацька. Чорны.

вы́ліцца, ‑льецца; зак.

1. Выцечы з чаго‑н. Малако вылілася з бутэлькі. // Разм. Разліцца, выйсці з берагоў (пра рэкі). Спынілася работа на полі, выліліся рэчкі з берагоў, паплылі пракосы, копы. Колас.

2. Праявіцца, выказацца (пра пачуцці, думкі і пад.). Радасць вылілася ў песні.

3. перан.; у што. Прыняць якую‑н. канчатковую форму, выгляд; ператварыцца. Адкрыццё помніка вылілася ў значную надзею ў жыцці моладзі раёна.

вы́ліць, ‑лью, ‑льеш, ‑лье; заг. вылі; зак., што.

1. Прымусіць вадкасць выцечы; выплюхнуць. Выліць ваду з вядра. Выліць малако ў каструлю.

2. перан. Даць выйсце якім‑н. пачуццям, выказаць што‑н. Выліць боль. Выліць гнеў. Выліць думкі. □ Васіль Ціханавіч гаварыў многа і доўга, здавалася, хацеў выліць усё, што, як цяжкі груз, ляжала на душы. Сіўцоў.

3. Зрабіць што‑н. шляхам ліцця. Выліць дэталь для машыны.

выліча́льнік, ‑а, м.

1. Асоба, якая займаецца вылічэннямі. Вылічальнік канструктарскага бюро.

2. Прыбор, які робіць вылічэнні.

выліча́льны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да вылічэння (у 1 знач.). Вылічальныя аперацыі.

2. Прызначаны для вылічэнняў. Электронна-вылічальная машына. // Звязаны з арганізацыяй вылічэнняў. Вылічальны цэнтр.

вы́лічаны, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад вылічыць.