Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

вы́лупіцца, ‑плюся, ‑пішся, ‑піцца; зак.

1. Вызваліцца ад шкарлупіны. Вылупіцца з яйца. □ А.. [кураняты] зусім яшчэ слабенькія, толькі вылупіліся. Курто.

2. Разм. Утаропіцца шырока расплюшчанымі вачамі. З.. [фотакарткі] на Ваню вылупіўся чорнымі вачыма гладка прычэсаны чалавек. Новікаў.

вы́лупіць, ‑плю, ‑піш, ‑піць; зак., каго-што.

Разм.

1. Выдраць, вырваць сілаю што‑н. добра ўмацаванае. Вылупіць ліст з кнігі. Вылупіць прабой з вушака.

2. Набіць, адлупцаваць.

•••

Вылупіць вочы (бельмы) — пільна паглядзець шырока расплюшчанымі вачамі.

вы́луплены, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад вылупіць.

вылу́пліванне, ‑я, ж.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. вылупліваць — вылупіць.

вылу́плівацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.

1. Незак. да вылупіцца.

2. Зал. да вылупліваць.

вылу́пліваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да вылупіць.

вы́лупцаваны, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад вылупцаваць.

вы́лупцаваць, ‑цую, ‑цуеш, ‑цуе; зак., каго.

Моцна пабіць, адлупіць. [Мар’я:] — Малыя дзеці жартачкі над ім [дзядзькам] строяць, пужаюць з рагаткі. Аднаго злавіла — вылупцавала. Лось.

вы́лучаны, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад вылучыць.

вылуча́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.

1. Незак. да вылучыцца.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Выразна праяўляцца, выступаць. Дзве тоўстыя чорныя касы цяжка спадаюць на спіну і здалёк вылучаюцца на чырвоным шоўку блузкі. Васілевіч. На суровым твары [вартаўніцы] была туга, боль, ад чаго яшчэ выразней вылучаліся маршчыны. Гурскі.

3. Зал. да вылучаць.