Verbum

бі́цца, ✂; незак.

1. Наносіць пабоі, распачынаць бойку.

   • Хлапчукі б’юцца.

2. Весці бой, змагацца.

   • Б. з ворагам.

3. Ударацца аб што-н., у што-н.

   • Б. галавой аб сцяну.

4. Калаціцца, кідацца.

   • Б. ў знямозе.

5. без дап. Пульсаваць (пра сэрца, кроў).

   • Сэрца б’ецца.

6. перан., над чым, з кім-чым і без дапаўнення: Прыкладаць намаганні для дасягнення чаго-н.

   • Б. над рашэннем задачы.

7. Разбівацца (пра шкло, пасуду).

   • Крышталь б’ецца.

◊

• Біцца аб заклад (разм.) — ісці ў заклад з кім-н. на грошы або на што-н. іншае.

• Біцца як рыба аб лёд (разм.) — гараваць, жыць у цяжкіх умовах.

|| зак. пабіцца, ✂.

|| наз. біццё, ✂ і бой, ✂.

біць, ✂; незак.

1. Удараць, стукаць.

   • Б. кувалдай.
   • Святло б’е ў вочы (перан.).

2. у што. Ударамі ўтвараць гукі.

   • Б. у бубен.

3. Ударамі адзначаць што-н., гучаць, вызвоньваць, званіць.

   • Гадзіннік б’е.

4. Ударамі, гукамі абазначаць што-н.

   • Б. трывогу.
   • Б.адбой.

5. Наносіць удары, збіваць каго-н.

   • Б. гарэзу дубцом.

6. Наносіць паражэнне.

   • Б. ворага.

7. Забіваць каго-н. (жывёлу, птушак і пад.).

   • Б. цюленяў.

8. Разбіваць, раздрабняць.

   • Б. пасуду.
   • Б. каменне.

9. Страляць, абстрэльваць.

   • Б’юць гарматы па акопах.
   • Стрэльба добра б’е.

10. У спартыўных гульнях — накіроўваць у цэль; пазбаўляць удзелу ў гульні.

    • Б. па варотах.
    • Б. ферзя.

11. перан. Едка высмейваць, крытыкаваць.

    • Словы паэта б’юць па бюракратызму.

12. каго (што). Трэсці (пра хваробу, страх і пад. і разм.).

    • Кашаль б’е.

13. Імкліва выцякаць адкуль-н.

    • Струмень б’е.
    • Жыццё б’е (перан.).

14. Вырабляць пэўным спосабам.

    • Б. масла.
    • Б. валёнкі.

◊

• Бібікі (лынды) біць (разм. неадабр.) — гультаяваць, бяздзейнічаць.

• Біць крыніцай — бурна развівацца.

• Біць на што (разм.) — імкнуцца да чаго-н.

• Ногі біць (разм.) — натруджваць ногі працяглай і дарэмнай хадзьбою.

• Біць па кішэні (разм.) — уводзіць у страту.

• Біць (сябе) у грудзі (разм.) — клясціся, запэўніваць у чым-н.

• Біць паклоны (разм.) — нізка кланяцца каму-н.

• Біць у адну кропку — дамагацца аднаго чаго-н.

• Біць у нос (разм. неадабр.) — патыхаць якім-н. вострым пахам.

• Як у бубен біць (разм.) — гаварыць пра што-н. гучна, адкрыта.

|| зак. пабіць, ✂, прабіць, ✂ і разбіць, ✂.

|| наз. біццё, ✂, бой, ✂ і бойка, ✂.

бі́цэпс, ✂, м.

Мышца, якая згінае руку ў лакцявым суставе і галёнку ў каленным суставе.

• Б. пляча.
• Б. бядра.

біцю́г, ✂, м.

1. Рабочы конь — цяжкавоз буйной пароды.

2. перан. Пра высокага, мажнога чалавека (разм.).

   • Такі б. сланяецца без справы.

|| прым. біцюговы, ✂.