Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

свірэпка, , ж.

Пустазелле, палявая шматгадовая расліна з жоўтымі кветкамі.

свіснуць, ; зак.

  1. гл. свістаць.

  2. Моцна з размаху спляжыць (разм.).

    • С. кіем па плячах.
  3. Украсці (разм.).

    • С. грошы.

свіст, , м.

  1. Рэзкі, высокі гук, які ўтвараецца рухам паветра праз вузкую адтуліну.

    • Утвараць с. губамі.
  2. Голас некаторых птушак і жывёл такога тэмбру і вышыні.

    • Салаўіны с.
  3. Гук, які ўтварае прадмет пры хуткім рассяканні паветра.

    • С. куль.

  • Мастацкі свіст — высвістванне мелодыі.

свістапляска, , ж. (разм.).

Нястрыманае, бурнае праяўленне чаго-н. адмоўнага.

  • Пачалася с., якой свет не бачыў.

свістаць, ; незак.

  1. Утвараць свіст.

    • С. у свісток.
    • С. у пальцы.
    • Свішча паравоз.
  2. Ліцца з сілаю (пра вадкасць).

    • З крана свішча вада.
  3. перан. Не працаваць, гультаяваць (разм.).

    • Цэлы месяц свістала, а грады травой зараслі.

  • Свістаць у кулак (разм. жарт.) — растраціўшыся, сядзець без грошай.

  • Вецер свішча ў кішэнях (разм. жарт.) — няма грошай.

  • Чортам свістаць (разм.) — вельмі злавацца,варожа адносіцца да каго-н.

|| аднакр. свіснуць, .

свісток, , м.

  1. Прыстасаванне, пры дапамозе якога ўтвараецца свіст.

    • Зрабіць с.
    • Міліцэйскі с.
  2. Свіст, які ўтвараецца пры дапамозе такога прыстасавання.

    • Ноччу раздаўся трывожны с.

|| прым. свістковы, .

свістулька, , ж. (разм.).

  1. Невялікі свісток з саломы, травы і пад.; пішчалка.

  2. Дзіцячая цацка — свісток.

свістун, , м.

  1. Той, хто любіць свістаць.

  2. перан. Чалавек, які многа гаворыць, а робіць мала, які несур’ёзна адносіцца да справы; балбатун.

|| ж. свістуха, .

свісцёлка, , ж. (разм.).

  1. Духавы народны музычны інструмент у выглядзе дудкі, зроблены з дрэва або чароту.

  2. Тое, што і свістулька.

свісцячы, , (спец.).

Які ўтвараецца пры праходжанні струменя паветра праз вузкую шчыліну ў месцы збліжэння пярэдняй часткі языка з верхнімі пярэднімі зубамі.

  • С. зычны гук.
  • Мяккі с. (наз.).