Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

пратаргавацца, ; зак. (разм.).

  1. Панесці страты або разарыцца пры няўдалым гандлі.

  2. Правесці які-н. час таргуючыся.

пратарыць, ; зак.

Пракласці хадзьбой, яздой, зрабіць наезджаным, добра вядомым.

  • П. шлях, дарогу.
  • Юрый Гагарын пратарыў (перан.) дарогу ў космас.

|| незак. тарыць, .

прататып, , м.

Першапачатковы ўзор, правобраз, пераважна сапраўдная асоба як крыніца для стварэння літаратурнага вобраза, героя.

  • П. дзеда Талаша.

пратаўхацца, ; зак. (разм.).

  1. Таўхаючыся, прабіцца наперад праз натоўп.

  2. Правесці які-н. час таўхаючыся.

    • Гадзіны дзве пратаўхаўся ў чарзе.

пратаць, ; зак.

Растаць або стаць талым.

  • Снег пратаў да зямлі.

|| незак. пратаваць, .

пратачыцца, ; зак.

Точачыся, прабрацца праз што-н.

  • Мыш пратачылася праз шчыліну.

|| незак. праточвацца, .

пратачыць, ; зак.

  1. Пра чарвей, насякомых, мышэй: праесці, зрабіўшы вузкія дзірачкі.

    • Шашаль пратачыў дошку.
  2. Такарным разцом зрабіць канаўку, вузкую адтуліну ў вырабе (спец.).

  3. Пра цякучую ваду: прамыць дзірку, рэчышча ў глебе.

  4. Правесці які-н. час, займаючыся тачэннем чаго-н.

|| незак. праточваць, .

|| наз. праточванне, .

праткнуць, ; зак.

Пракалоць глыбока, наскрозь.

  • П. шпількай палец.

|| незак. пратыкаць, .

пратока, , ж.

  1. Бакавое адгалінаванае рэчышча, а таксама рукаў ракі, які злучае два вадаёмы.

    • Возера злучаецца з ракой пратокай.
  2. Вузкая злучальная поласць, канал (спец.).

    • Жоўцевая п.

|| прым. праточны, .

пратон, , м. (спец.).

Элементарная часцінка з дадатным зарадам, якая ўваходзіць у састаў усіх атамных ядраў.

|| прым. пратонны, .