Verbum

сашчаміцца, ✂; зак. (разм.).

1. Шчыльна самкнуцца, злучыцца (пра зубы, пальцы і пад.).

2. перан. Пра сэрца, душу: адчуць боль, цяжар пад уплывам якога-н. пачуцця.

   • Ад жалю сашчамілася сэрца.

|| незак. сашчамляцца, ✂ і сашчэмлівацца, ✂.

сашчапіцца, ✂; зак.

1. Злучыцца пры дапамозе чаго-н. (сашчэпак, клямараў і пад.).

2. Шчыльна сціснуцца, сашчаміцца (пра рукі, пальцы і пад.).

   • Ад гневу сашчапіліся зубы.

3. перан. Сысціся ў бойцы, спрэчцы.

   • С. загрудкі.

|| незак. сашчапляцца, ✂ і сашчэплівацца, ✂.

сашчапіць, ✂; зак.

1. Злучыць адно з адным пры дапамозе сашчэпак, клямараў і пад.

   • С. ланцуг.

2. Злучыць разам, сплятаючы (рукі, пальцы).

   • С. кулак.
   • С. рукі.
   • С. зубы (сціснуць).

3. Сшыць наспех (разм.).

   • За вечар сашчапіла сукенку.

|| незак. сашчапляць, ✂ і сашчэпліваць, ✂.

сашчыпаць, ✂; зак.

Шчыпкамі або шчыпаючы сарваць, вырваць што-н.

• С. шчаўе.
• С. лусту хлеба.

|| незак. сашчыпваць, ✂.

|| аднакр. сашчыпнуць, ✂.

|| наз. сашчыпванне, ✂.

сашчэпка, ✂, ж.

1. Прылада для сашчэплівання папер.

2. Прыстасаванне, з дапамогай якога счапляюць што-н. (спец.).

   • Вагонныя сашчэпкі.

|| прым. сашчэпачны, ✂.

саюз, ✂, м.

1. Цеснае аб’яднанне, сувязь дзвюх або некалькіх асоб, груп, таварыстваў, класаў.

   • С. рабочых і сялян.

2. Аб’яднанне, пагадненне якіх-н. сумесных мэт.

   • Сяброўскі с.

3. Дзяржаўнае аб’яднанне.

4. Грамадская арганізацыя, аб’яднанне.

   • Прафесійны с.
   • С. кампазітараў.

|| прым. саюзны, ✂.

саюзнік, ✂, м.

Той, хто знаходзіцца ў саюзе (у 1 і 2 знач.), дзейнічае ў згодзе з кім-, чым-н.

• Заключаць пагадненне з саюзнікамі.
• Саюзнікі ў барацьбе з агрэсарамі.

|| ж. саюзніца, ✂.

|| прым. саюзніцкі, ✂.

свабода, ✂, ж.

1. У філасофіі: магчымасць праяўлення суб’ектам сваёй волі на аснове пазнання законаў развіцця прыроды і грамадства.

   • Суадносіны свабоды і неабходнасці.

2. Незалежнасць, адсутнасць абмежаванняў, якія звязваюць грамадска-палітычнае жыццё і дзейнасць якога-н. класа, усяго грамадства або яго членаў.

   • Барацьбіты за свабоду народа.
   • С. слова.
   • С. выбару веравызнання.

3. Увогуле — адсутнасць якіх-н. абмежаванняў у чым-н.

   • Даць больш свабоды моладзі ў арганізацыі свайго адпачынку.

4. Стан таго, хто не знаходзіцца ў заключэнні, у няволі.

   • Выпусціць на свабоду.

свабодалюбівы, ✂ і свабодалюбны, ✂.

Які любіць свабоду, незалежнасць, прасякнуты любоўю, імкненнем да свабоды, да незалежнасці.

• С. народ.

свабодалюбнасць, ✂, ж.

Тое, што і свабодалюбства.