Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

цэнтравы, .

  1. гл. цэнтр.

  2. Які знаходзіцца ў цэнтры.

    • Цэнтравая лінія.
    • Ц. ігрок.
    • Ц. (наз.) баскетбольнай каманды.
  3. Забяспечаны якім-н. цэнтральным прыстасаваннем.

    • Ц. свердзел.

цэнтраімклівы, .

Накіраваны ў час руху ад перыферыі да цэнтра.

  • Цэнтраімклівая сіла.

цэнтрал, , м.

У царскай Расіі: цэнтральная турма.

цэнтралізаваць, ; зак. і незак.

Сканцэнтраваць (сканцэнтроўваць) у адным цэнтры; аб’яднаць (аб’ядноўваць) у адным месцы, у адных руках.

  • Ц. работу.

|| наз. цэнтралізацыя, .

цэнтралізм, , м.

Сістэма кіравання, пры якой мясцовыя ўстановы, органы падпарадкаваны цэнтральнай ўладзе, цэнтру (у 5 знач.).

|| прым. цэнтралісцкі, .

цэнтралка, , ж. (разм.).

  1. Паляўнічая стрэльба цэнтральнага бою (разм.).

  2. Тое, што і цэнтрал (уст.).

цэнтраль, , ж.

Галоўная, цэнтральная магістраль.

  • Электрычная ц.

цэнтральны, .

  1. Які з’яўляецца цэнтрам (у 1 знач.).

  2. Які знаходзіцца, размешчаны ў сярэдзіне, у цэнтры.

    • Цэнтральная вуліца.
  3. Галоўны, кіруючы.

    • Цэнтральная ўлада.
  4. Асноўны, найбольш істотны.

    • Цэнтральная тэма.
  5. Які прыводзіць у дзеянне, абслугоўвае ўсю сістэму.

    • Цэнтральнае ацяпленне.

  • Цэнтральны вугал — вугал, утвораны двума радыусамі якой-н. акружнасці.

  • Стрэльба цэнтральнага бою — стрэльба, якая зараджаецца з задняй (казённай) часткі ствала.

  • Цэнтральная нервовая сістэма — асноўная частка нервовай сістэмы ў пазваночных і чалавека, якая складаецца з галаўнога і спіннога мозгу.

|| наз. цэнтральнасць, .

цэнтрыфуга, , ж.

  1. Апарат для механічнага раздзелу сумесі на састаўныя часткі пад дзеяннем цэнтрабежных сіл.

  2. Устаноўка для выпрабавання прыбораў і для трэніроўкі лётчыкаў і касманаўтаў.

|| прым. цэнтрыфугальны, і цэнтрыфужны, .

цэнтрыфугаваць, ; зак. і незак. (спец.).

Раздзяліць (-ляць) неаднародныя сумесі пры дапамозе дзеяння цэнтрабежных сіл.

|| наз. цэнтрыфугаванне, .