Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

цверазець, ; незак.

Станавіцца цвярозым, цверазейшым.

|| зак. працверазець, і ацверазець, .

цверазіць, ; незак.

Рабіць цвярозым, цверазейшым, прыводзіць у цвярозы стан.

цверда...

Першая частка складаных слоў; ужыв. замест «цвёрда...», калі націск у другой частцы слова падае на першы склад, напр. цвердавэнджаны, цвердазём, цвердалобы, цвердамерзлы, цвердапаліўны, цвердаплодны, цвердаскуры, цвердасплаўны, цвердацелы.

цвердаваты, .

Не зусім цвёрды.

  • Цвердаватая скарынка.

цвердавэнджаны, , (спец.).

Цвёрды ў выніку працяглага вэнджання (пра кілбасы).

цвердазём, , м.

Цвёрдая, не рыхлая глеба.

|| прым. цвердазёмны, .

цвердакрылыя, .

Атрад насякомых; жукі.

цвердалобы, (разм. іран.).

Вельмі ўпарты; тугі на розум, тупы.

|| наз. цвердалобасць, .

цвердзь, , ж.

  1. Цвёрдасць (разм.).

  2. Цвёрдая аснова, апора чаго-н. (уст.).

    • Зямная ц. (суша).

цвет, , м.

  1. зб. Кветкі на раслінах і дрэвах у перыяд цвіцення.

    • Цвету было многа на яблыні, а яблыкаў няма.
    • Ліпавы ц. лечыць прастуду.
  2. Час цвіцення.

    • Здарылася гэта, калі вішні былі ў цвеце.
  3. перан. Лепшая, перадавая частка чаго-н.

    • Ц. моладзі.
  4. перан. Росквіт сіл, гады маладосці.

    • Памёр у цвеце сіл.
  5. Кветка (абл.).