Verbum

свет, ✂, м.

1. Зямля з усім тым, што на ёй існуе; сусвет (у 2 знач.), а таксама людзі, якія насяляюць зямлю, і ўсё, што акружае чалавека.

   • Падарожжа вакол свету.
   • Пахадзіць па свеце.
   • Ні за што на свеце (ні ў якім выпадку, ніколі).
   • Гэты с. (зямны свет, жыццё як супрацьпастаўленне замагільнаму свету).
   • Той с. (замагільны свет як супрацьпастаўленне зямному свету, жыццю).
   • Няпраўдай с. пройдзеш, ды назад не вернешся (прыказка).
   • Выйсці ў с. (быць апублікаваным).
   • Зжыць са свету (загубіць, знішчыць).
   • З усяго свету (здалёк).
   • Ісці на той с. (паміраць).
   • На чым с. стаіць (вельмі моцна лаяць, крычаць).
   • Пусціць на с. (нарадзіць).
   • С. не бачыў (незвычайна).
   • Такі с. настаў (настала не тое жыццё).
   • С. аб’ехаць (пабыць у розных месцах).

2. Тое, што і сусвет (у 1 знач.).

   • Пакарыцелі свету.

3. які. Чалавечае грамадства, аб’яднанае пэўным грамадскім ладам, культурнымі і сацыяльна-гістарычнымі адзнакамі.

   • Антычны с.
   • Адышоў у нябыт стары с. (перан. змяніўся лад жыцця).

4. чаго або які. Асобная галіна жыцця, з’яў, прадметаў.

   • Жывёльны с.
   • С. гукаў.
   • Духоўны с. народа.

5. чаго або які. Якая-н. сфера, галіна дзейнасці людзей.

   • С. навукі.

6. Кола асоб, якія належаць да прывілеяваных класаў.

   • Вышэйшы с.
   • Арыстакратычны с.

7. Зямное жыццё ў процілегласць незямному.

◊

• У белы свет як у капейку (разм.) — без мэты, не ведаючы куды (ісці, ехаць і пад.).

светаадчуванне, ✂, н.

Успрыманне чалавекам навакольнага свету, што праяўляецца ў адпаведных дзеяннях, пачуццях, настроях.

светабудова, ✂, ж. (кніжн.).

Тое, што і сусвет (у 1 знач.).

светапогляд, ✂, м.

Сістэма поглядаў на жыццё, прыроду і мастацтва.

• Матэрыялістычны с.

|| прым. светапоглядны, ✂.

светаразуменне, ✂, н. (кніжн.).

Тое або іншае разуменне свету; сукупнасць поглядаў на свет​¹ (у 1 знач.).

светасузіранне, ✂, н.

Сукупнасць перакананняў, поглядаў на свет (у 1 знач.); светаразуменне.

|| прым. светасузіральны, ✂.

светаўспрыманне, ✂, н.

Успрыманне чалавекам навакольнага свету​¹ (у 1 знач.).

светач, ✂, м.

1. Тое, што і дзед ​³.

   • Запаліць с.

2. перан. Пра таго, хто нясе з сабой ісціну, асвету, свабоду, культуру.

   • Ф. Скарына — наш с.

светла... і светла-...

Першая частка складаных слоў, якая адпавядае па значэнню слову светлы (у 3 і 4 знач.), напр. светлавалосы, светлатвары; светла-жоўты, светла-сіні.

светлы, ✂.

1. Які ярка свеціць.

   • Светлая лямпачка.

2. Добра асветлены, яркі.

   • Светлыя палацы.
   • С. дзень.

3. Ясны, празрысты.

   • С. ручаёк.

4. Менш яркі па колеру ў параўнанні з іншымі, не цёмны.

   • Светлыя валасы.
   • Светлыя фарбы.

5. Радасны, нічым неазмрочаны, незасмучаны.

   • Светлае будучае.
   • С. ўспамін.

6. Ясны, праніклівы.

   • С. розум.
   • Светлыя надзеі.

|| наз. светласць, ✂.