Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

смаркаць, ; незак.

Тое, што і смаркацца.

  • С. нос.

|| зак. высмаркаць, .

смаркач, , м.

  1. мн. Слізь, якая выцякае з носа.

    • Вытры смаркачы!
  2. Адна кропля гэтай слізі.

    • С. пад носам вісіць.
  3. Пра дзіця, а таксама пра маладога нявопытнага ў справах чалавека (разм. зневаж.).

|| ж. смаркачка, .

смачнець, ; незак.

Станавіцца больш смачным.

смачны, .

  1. Прыемны на смак (у 2 знач.); апетытны.

    • Смачныя яблыкі.
    • Смачная мачанка.
  2. Пра сон: які дае задавальненне; прыемны.

    • С. сон.
  3. перан. Сакавіты, каларытны.

    • С. выраз (словазлучэнне).

|| наз. смачнасць, .

смеласць, , ж.

  1. гл. смелы.

  2. Смелыя паводзіны, адвага, рашучасць.

    • С. падлетка здзівіла многіх.
    • Не ў кожнага хопіць смеласці сказаць праўду.

смелы, .

  1. Які не ведае страху, адважны, рашучы.

    • С. учынак.
    • Смела (прысл.) пераплысці раку.
  2. Наватарскі, нетрафарэтны.

    • Смелая тэма выступлення.
    • С. кампазіцыйны прыём.
  3. перан. Які выходзіць за межы прынятага, не зусім сціплы.

    • Смелае дэкальтэ.
  4. смела, прысл. З лёгкасцю, без перашкоды, без цяжкасці (разм.).

    • Сюды смела ўлезе дзесяць тон сена.
  5. смела, прысл. Упэўнена, несумненна.

    • З такім дакладам смела можна выступаць на сходзе.

|| наз. смеласць, .

смерд, , м.

У Старажытнай Русі: селянін, земляроб.

смертаносны, , ж. (высок.).

Які пазбаўляе жыцця, выклікае смерць.

  • С. яд.

|| наз. смертаноснасць, .

смертнасць, , ж.

Колькасць смярцей за які-н. час.

  • Скарачэнне смертнасці.

смертнік, , м.

Той, хто асуджаны на смерць.

|| ж. смертніца, .