Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

сунуцца2, ; незак. (разм.).

  1. Вельмі павольна рухацца.

    • Калёсы ледзь сунуліся па гразі.
    • Па небе сунуліся дажджавыя хмары.
  2. Перамяшчацца, перасоўвацца, спаўзаць куды-н.

    • Пласт саломы паволі сунуўся з воза.

  • Сунуцца з (сваім) носам (разм. неадабр.) — умешвацца не ў сваю справу.

сунуць1, ; зак.

  1. Усунуць, укласці ўсярэдзіну чаго-н., пад што-н., пакласці куды-н. спехам.

    • С. палена ў агонь.
    • С. ногі ў валёнкі.
    • С. булку хлеба ў сумку.
  2. Даць што-н. спяшаючыся, нядбайна.

    • С. граблі ў рукі.
  3. перан. Даць хабар.

    • С. у лапу.
  4. Груба ўдарыць, стукнуць (разм.).

    • С. нажом у бок.
  5. Паказаць што-н. са злосцю, з незадавальненнем; тыцнуць.

    • С. пропуск вахцёру.

|| незак. соваць, .

сунуць2, ; незак.

Перамяшчаць, перасоўваць з месца на месца.

  • С. шафу па падлозе.

|| незак. соваць, .

суняцца, ; зак.

  1. Перастаць шумець, крычаць і пад.; супакоіцца.

    • Дзеці суняліся і леглі спаць.
  2. Спыніцца, перастаць дзейнічаць.

    • Вечарам дождж суняўся.
    • На душы не сунімаецца трывога (непакоіць, турбуе).
  3. Перастаць рухацца; спыніць рух, ход.

    • Мапеды звярнулі ў лес і суняліся.

|| незак. сунімацца, .

суняць, ; зак.

  1. Супакоіць, спыніць.

    • С. слёзы.
    • С. кроў.
  2. Спыніць, стрымаць рух, праяўленне чаго-н.

    • С. натоўп.
  3. Угаманіць, прымусіць супакоіцца.

    • С. дзяцей.
  4. перан. Аслабіць, прыглушыць якое-н. пачуццё.

    • С. гнеў.

|| незак. сунімаць, .

суп, , м.

Вадкая страва — адвар з мяса, рыбы, гародніны з дабаўленнем розных прыпраў.

  • Рыбны с.
  • Малочны с.

|| прым. супавы, .

супадпарадкаваць, ; зак. (кніжн.).

Адначасова, на роўных падставах падпарадкаваць многіх каму-, чаму-н.

  • Супадпарадкаваныя даданыя сказы.

|| незак. супадпарадкоўваць, .

|| наз. супадпарадкаванне, .

супакоенасць, , ж.

  1. Стан спакою, задаволенасці.

  2. Страта актыўнасці, задаволенасць дасягнутым.

    • Неапраўданая с.

супакоіцца, ; зак.

  1. Стаць спакойным, не хвалявацца; перастаць шумець, пачаць весці сябе ціха.

    • С. пасля атакі.
    • Дзеці супакоіліся позна.
  2. Перастаць турбавацца.

    • С. на дасягнутым.
  3. Аслабіць праяўленне чаго-н.; сціхнуць.

    • Зуб пад раніцу супакоіўся.
  4. Стаць спакойным, спыніць рух.

    • Мора супакоілася.

|| незак. супакойвацца, .

|| наз. супакаенне, .

супакоіць, ; зак.

  1. Прывесці каго-, што-н. у стан спакою; прымусіць весці сябе ціха; утаймаваць.

    • С. вучняў.
    • С. сабаку.
    • С. душу маці.
  2. Змякчыць, зрабіць менш інтэнсіўным.

    • С. зубны боль.

|| незак. супакойваць, .

|| наз. супакойванне, і супакаенне, .