Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

часалічэнне, , н.

Спосаб лічэння каляндарнага часу.

часалка, , ж.

Прылада для часання воўны, ільну і пад.

часальня, , ж.

Памяшканне, цэх, у якім чэшуць воўну, лён і пад.

часальшчык, , м.

Рабочы, які займаецца часаннем воўны, ільну і пад.

|| ж. часальшчыца, .

|| прым. часальшчыцкі, .

часам і часамі, прысл.

  1. Іншы раз, калі-нікалі.

  2. у знач. пабочн. сл. Дарэчы, між іншым.

    • Ты, часам (часамі), не ў госці ідзеш?

часаны1 прым.

Падвергнуты часанню грэбенем, шчоткай.

  • Ч. лён.

часаны2 прым.

Падвергнуты часанню сякерай.

  • Часанае бервяно.

часацца, ; незак.

Расчэсваць, часаць валасы; прычэсвацца.

|| зак. пачасацца, .

|| наз. часанне, .

часаць1, ; незак.

  1. Распраўляць, расчэсваць грэбенем (валасы).

    • Ч. валасы.
    • Ч. дзіця.
  2. Ачышчаць валакно (ільну, канапель), воўну і пад. ад рэштак кастрыцы, аддзяляць лепшае ад горшага пры дапамозе спецыяльных металічных шчотак, грэбеня або часальных машын.

    • Ч. воўну.
  3. Хутка ісці, бегчы, энергічна рабіць што-н., бойка гаварыць (разм.).

    • Хлопец бойка чэша ўпрысядкі.

|| зак. пачасаць, .

|| аднакр. часануць, .

|| наз. часанне, .

|| прым. часальны, .

  • Часальная машына.

часаць2, ; незак.

Сякерай апрацоўваць дрэва.

  • Ч. бярвенне.
  • Ч. розныя фігуркі з дрэва.

  • Часаць языком (разм. неадабр.) — гаварыць абы што, пляткарыць.

  • Хоць кол на галаве чашы каму (разм. неадабр.) — пра ўпартага чалавека, які не паддаецца ўгаворам.

|| наз. часанне, .