Verbum

трашчаць, ✂; незак.

1. Ломячыся, крышачыся, утвараць трэск.

   • Лёд трашчыць.

2. Утвараць гукі падобныя на трэск (пра насякомых).

   • Т. начныя цвыркуны.

3. перан. Хутка, многа, не змаўкаючы гаварыць.

   • Яна можа т. гадзіну без перапынку.

4. перан. Быць напярэдадні краху, распаду; знаходзіцца пад пагрозай зрыву.

   • План па перавозках грузаў трашчыць.

◊

• Мароз трашчыць (разм.) — пра вельмі моцны мароз.

трашчотка, ✂, ж.

1. Прылада, пры дапамозе якой утвараюцца траскучыя гукі.

2. Народны ўдарны музычны інструмент, які складаецца з набору драўляных дошчачак, нанізаных адным канцом на дзве вяроўкі.

3. перан. Той (тая), хто многа, не сціхаючы гаворыць; балбатун (балбатуха) (разм.).

|| прым. трашчотачны, ✂.

траюрадны, ✂.

Які знаходзіцца ў сваяцкіх адносінах у трэцім калене па дзеду або бабе, па прадзеду або прабабцы.

• Т. брат.
• Т. пляменнік.

траякі, ✂.

Які мае тры віды, формы, значэнні.

• Траякая выгада.

|| наз. траякасць, ✂.

трое, ✂; ліч., зб.

1. З назоўнікамі мужчынскага і агульнага роду, што абазначаюць асоб, з разам узятымі асабовымі назоўнікамі мужчынскага і жаночага роду, з назоўнікамі л., якія абазначаюць жывых істот абодвух полаў, з ас. займ. мн. л. і без залежнага слова: колькасць тры.

   • Т. сыноў.
   • Т. сірот.
   • Нас там працуе т.: два мужчыны і жанчына.
   • Т. свіней.
   • Іх было т.
   • Гэту работу ўжо траім прапаноўвалі.

2. З назоўнікамі, якія абазначаюць маладых істот: колькасць тры.

   • Т. дзяцей.
   • Т. цялят.

3. звычайна Н і В. З множналікавымі назоўнікамі: тры прадметы.

   • Т. саней.
   • Т. штаноў.
   • Т. сутак.

4. звычайна Н і В. З некаторымі назоўнікамі, якія абазначаюць прадметы, што існуюць або носяцца ў пары: тры пары або адзін паверх другога.

   • Т. чаравікаў.
   • Т. панчох.

троечнік, ✂, м. (разм.).

Вучань, студэнт, які пастаянна атрымлівае тройкі за вучобу.

|| ж. троечніца, ✂.

тройка, ✂, ж.

1. Лічба 3.

2. Адзнака паспяховасці вучняў, студэнтаў: пасрэдна (разм.).

   • Атрымаць тройку па матэматыцы.

3. Трое коней, запрэжаных поруч у адзін экіпаж.

   • Катацца на тройцы.

4. Назва чаго-н., што складаецца з трох адзінак, напр. ігральная карта з трыма ачкамі, група з трох самалётаў, камісія з трох чалавек, мужчынскі касцюм, у які ўваходзіць пінжак, штаны, камізэлька.

5. Назва чаго-н., абазначанага лічбай 3 (трамвай, аўтобус, тралейбус і пад.; разм.).

|| прым. троечны, ✂.

тройні, ✂.

Вілы з трыма зубамі.

тройца, ✂, ж.

1. (Т вялікае). У хрысціянскай рэлігіі: трыадзінае бажаство, у якім спалучаюцца тры асобы: Бог-бацька, Бог-сын і Бог-дух святы.

2. (Т вялікае). Свята хрысціянскай царквы, якое адзначаецца на пяцідзесяты дзень пасля Вялікадня; Сёмуха.

3. Пра трох асоб, звязаных паміж сабой сяброўскімі адносінамі (разм., часта іран.).

   • Неразлучная т.

тройчы, прысл.

1. Тры разы.

   • Ён т. быў у Мінску.

2. Утрайне, у тры разы больш.

   • Быць т. шчодраму плёну.