Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні
абвгдеёжзійклмнопрстуфхцчшэюя
аеілнорстухчшыэюя’
аоуыэ

прыстрэліць, ✂; зак.

Забіць або дабіць выстралам.

  • П. ваўка.
  • П. хворага сабаку.

|| незак. прыстрэльваць, ✂.

прыстукнуць, ✂; зак.

  1. чым. Стукнуць злёгку, у такт чаму-н.

    • П. абцасам.

  2. Забіць моцным ударам, выстралам (разм.).

    • П. здрадніка.

|| незак. прыстукваць, ✂.

прыступ, ✂, м.

  1. гл. прыступіць.

  2. Атака, штурм.

    • Ісці на п.
    • Прыступам захапіць горад.

  3. Вострае праяўленне адзнак хваробы, страху і пад.

    • П. кашлю.
    • П. рэўнасці.
    • Сардэчны п.

◊

  • Ані прыступу да каго (разм.) — не магчы падысці, звярнуцца да каго-н.

  • Цяпер да яго прыступу няма (разм.) — тое, што і ані прыступу.

прыступіцца, ✂; зак.

  1. да каго-чаго. Наблізіцца, падысці блізка; звярнуцца да каго-н.

    • Па балоцістым беразе не п. да ракі.
    • Сёння да яго не п., такі злы.

  2. да чаго. Тое, што і прыступіць (у 3 знач.).

|| незак. прыступацца, ✂.

прыступіць, ✂; зак.

  1. Прыціснуць, прытрымаць, наступіўшы на што-н.

    • П. ботам акурак.

  2. да каго-чаго. Падысці, падступіць.

    • Праціўнік прыступіў да крэпасці.

  3. да чаго. Пачаць, узяцца за што-н.

    • П. да будаўніцтва.
    • П. да сваіх абавязкаў.

|| незак. прыступаць, ✂.

|| наз. прыступ, ✂.

прыступка, ✂, ж.

  1. Падножка, па якой падымаюцца ўверх або спускаюцца ўніз.

    • П. трамвая.

  2. перан. Асобны этап у развіцці чаго-н. (разм.).

    • Прайсці ўсе прыступкі навучання.

прысуд, ✂, м.

  1. Рашэнне суда, прыгавор.

    • Вынесці п.

  2. перан. Асуджальная ацэнка чаго-н.

    • Суровы п. гісторыі.

прысудзіць, ✂; зак.

  1. каго (што) да чаго або што каму. Пра суд: прыгаварыць да чаго-н.

    • П. штраф каму-н. або л. каго-н. да штрафу.

  2. каго-што каму. Пра суд: вынесці рашэнне аб перадачы каго-, чаго-н. каму-н. (разм.).

    • П. хату бацьку.

  3. Пастанавіць аб выдачы, прысваенні каму-н. чаго-н.

    • П. прэмію.
    • П. вучоную ступень.

|| незак. прысуджваць, ✂.

|| наз. прысуджэнне, ✂.

прысунуцца, ✂; зак.

  1. Сунучыся, наблізіцца.

    • П. да акна.

  2. Прыйсці павольна, з цяжкасцю (разм. неадабр.).

    • А гэты чаго прысунуўся сюды?

|| незак. прысоўвацца, ✂.

|| наз. прысоўванне, ✂.

прысунуць, ✂; зак.

Сунучы, наблізіць.

  • П. куфар да сцяны.

|| незак. прысоўваць, ✂.

|| наз. прысоўванне, ✂.