Verbum

дзіра, ✂, ж.

1. Вялікая дзірка ў вопратцы або адтуліна ў чым-н.

   • Залатаць дзіры на локцях.
   • Залажыць дзіры цэглай.

2. перан. Глухое, захалуснае месца (разм.).

   • Жыве ён у такой дзіры, што свет не бачыў.

○

• Чорная дзіра (спец.) — касмічны аб’ект, які не дае выпрамяненняў і валодае магутным полем прыцягнення.

дзіравы, ✂.

Прадраны, з дзіркамі.

• Дзіравая кішэня.
• Дзіравая лодка.

◊

• Дзіравая барада (разм. жарт.) — пра таго, хто абліваецца стравай у час яды.

• Дзіравая галава (жарт.) — пра чалавека з дрэннай памяццю.

• Дзіравыя рукі (разм.) — пра нязграбнага чалавека, у якога ўсё з рук валіцца.

дзірван, ✂, м.

1. Нявораная зямля, якая зарасла густой травой.

   • Клумбы абложаны дзірваном.

2. Тое, што і дзёран.

   • Плугамі ўзнімалі некранутыя дзірваны.

|| прым. дзірванны, ✂.

дзірванець, ✂; незак.

Зарастаць травой, пакрывацца дзёрнам, дзірваном.

• Дзірванее пакінутая зямля.

|| зак. задзірванець, ✂.

дзірваністы, ✂.

Густа парослы каранямі травяністых раслін.

• Дзірваністая зямля.

|| наз. дзірваністасць, ✂.

дзірка, ✂, ж.

1. Невялікая дзіра.

   • Зацыраваць дзіркі ў шкарпэтках.
   • Пракруціць дзірку ў дошцы.

2. Пра глухі, далёкі населены пункт (разм.).

3. мн., перан. Тое, што патрабуе выдаткаў.

   • У гаспадарцы многа дзірак.

◊

• Патрэбна як у мосце дзірка (разм. іран.) — пра што-н. непатрэбнае.

• Дзірка на дзірцы (разм.) — зусім падраны.

• Дзірка ад абаранка (разм.) — нічога, пустое месца.

|| памянш. дзірачка, ✂.

дзіркакол, ✂, м. (разм.).

Канцылярская прылада для прабівання круглых дзірак у паперы.

дзіўны, ✂.

1. Які выклікае здзіўленне, нябачаны.

   • Малому прысніўся д. сон.
   • Дзіўна (прысл.) паводзіць сябе.

2. Цудоўны, чароўны.

   • Чуецца дзіўная музыка.
   • Дзіўная купальская ноч.

◊

• Дзіва дзіўнае — вялікае дзіва.

• Дзіўная рэч — прыгожая (каштоўная).

|| наз. дзіўнасць, ✂.

дзіця, ✂ і дзіцё, ✂, н.

1. Зусім маленькі хлопчык або дзяўчынка.

   • Дзеці дашкольнага ўзросту.
   • Д. не заплача — матка не здагадаецца (з нар.).
   • Яшчэ зусім д.

2. перан., чаго. Пра чалавека, які набыў яркія рысы свайго асяроддзя і часу.

   • Д. свайго веку.
   • Д. вуліцы.
   • Д. прыроды (чалавек, не крануты гарадской культурай).

|| памянш. дзіцятка, ✂.

дзіцяня, ✂ і дзіцянё, ✂, н.

Тое, што і дзіця (дзіцё).