Verbum

дзе, займ.

1. займ., прысл. і злучнікавае слова. У якім месцы.

   • Дзе вы працуеце?
   • Горад, дзе я жыў.

2. займ. прысл. Тое, што і дзе-небудзь.

   • Пашукай лепш, можа дзе згубіў.
   • Ці няма дзе вольнага месца?

3. часц. Ужыв. для выражэння адносін, сумнення (разм.).

   • Адпачыў? — Дзе адпачыў! Столькі работы.

◊

• Дзе наша не прападала (разм.) — выраз, які ўжываюць, прыступаючы да дзеяння з рызыкай.

дзевер, ✂, м.

Мужаў брат.

• Мой д. — справядлівы чалавек.

дзевяноста, ліч.

Лік і колькасць 90.

• Яму за д. (больш як дзевяноста гадоў)..

|| парадкавы ліч. дзевяносты, ✂.

дзевятка, ✂, ж.

1. Лічба 9.

2. Назва чаго-н., што змяшчае дзевяць адзінак (ігральнай карты з дзевяццю ачкамі, групы з дзевяці чалавек або аднародных прадметаў і пад.).

3. Назва чаго-н., абазначанага лічбай

4. Прыехаў на дзевятцы (на трамваі, аўтобусе, тралейбусе пад № 9).

   • Мяч трапіў у дзевятку (верхні вугал футбольных варот).

дзевятнаццаць, ліч.

Лік і колькасць 19.

|| парадкавы ліч. дзевятнаццаты, ✂.

дзевяты, ✂.

1. гл. дзевяць.

2. дзевятая. Якая атрымліваецца пры дзяленні на дзевяць.

   • Дзевятая частка.
   • Адна дзевятая (наз.).

дзевяцера, ✂; ліч., зб.

1. З назоўнікамі мужчынскага і агульнага роду, што абазначаюць асоб, з разам узятымі асабовымі назоўнікамі мужчынскага і жаночага роду, з назоўнікамі л., якія абазначаюць жывых істот абодвух полаў, з ас. займ. мн. л. і без залежнага слова: колькасць дзевяць.

   • Д. салдатаў.
   • Засталося д. сірот.
   • Нас было д.: пяць мужчын і чатыры жанчыны.
   • Д. свіней.
   • Сустрэць дзевяцярых.
   • Яда на дзевяцярых.

2. З назоўнікамі, якія абазначаюць маладых істот: колькасць дзевяць.

   • Д. дзяцей.
   • Д. парасят.

3. звычайна Н і В. З множналікавымі назоўнікамі: дзевяць прадметаў.

   • Д. калёс.
   • Д. сутак.

4. звычайна Н і В. З некаторымі назоўнікамі, якія абазначаюць прадметы і існуюць або носяцца ў пары: дзевяць пар.

   • Д. туфель.
   • Д. шкарпэтак.

дзевяці...

Першая частка складаных слоў, якая абазначае:

1. які мае дзевяць аднолькавых прымет, прадметаў і пад., напр. дзевяцігадовы, дзевяціпольны;
2. які складаецца з дзевяці частак, раздзелаў або мерай у дзевяць якіх-н. адзінак, напр. дзевяцібальны, дзевяціградусны, дзевяцігадзінны (цягнік).

дзевяцікласнік, ✂, м.

Вучань дзевятага класа.

|| ж. дзевяцікласніца, ✂.

дзевяцікратны, ✂.

Які паўтараецца дзевяць разоў, павялічаны ў дзевяць разоў.

• У дзевяцікратным памеры.