Verbum

штурхаць, ✂; незак.

1. Рухаць ад сябе, кранацца рэзкім рухам, кароткім ударам.

   • Ш. у спіну сяброўку.
   • Ш. тачку.
   • Ш. ядро (у спорце: кідаць наперад).
   • Ш. штангу (у спорце: паднімаць у два прыёмы — да ўзроўню грудзей і на выцягнутых руках уверх).

2. перан. Прымушаць да чаго-н., садзейнічаць сваім умяшаннем развіццю чаго-н.

   • Ш. каго-н. на нядобры ўчынак.

|| зак. штурхануць, ✂ і штурхнуць, ✂.

|| наз. штурханне, ✂.

штурхач, ✂, м.

1. Дэталь, прыстасаванне для падштурхоўвання чаго-н. (спец.).

   • Ш. клапана.

2. Дапаможны паравоз у хвасце поезда або самаходнае судна, якое штурханнем рухае баржы (спец.).

3. перан. Чалавек, якому даручана падштурхнуць, паскорыць патрэбную ў дадзены момант справу (разм.).

штурхель, ✂, м. (разм.).

1. Тое, што і штуршок (у 1 знач.).

   • Даць ш. у грудзі.

2. у знач. вык. Тое, што і штурхнуў.

   • Ш. у бок нагой.

штуршок, ✂, м.

1. Кароткі, рэзкі дотык або ўдар ад сябе.

   • Ш. у бок.

2. Рэзкае хістанне ў выніку ўдару, рыўка і пад.

   • Ледзь не ўпаў з лаўкі ад рэзкага штуршка цягніка.
   • Падземныя штуршкі.

3. У спорце: рух, якім штурхаюць што-н. (напр. ядро, штангу і пад.).

   • Ш. левай рукой.

4. перан. Тое, што выклікае што-н. або пабуджае да чаго-н. (разм.).

   • Ш. да рэвалюцыйнага руху.

|| прым. штуршковы, ✂.

штучны​¹ ✂ прым.

1. Ненатуральны, зроблены накшталт сапраўднага.

   • Штучнае валакно.
   • Ш. адбор.
   • Штучнае дыханне (сістэма прыёмаў, якія аднаўляюць дыханне хворага, пацярпелага).

2. Роблены, прытворны, няшчыры.

   • Штучная ветлівасць.

|| наз. штучнасць, ✂.

штучны​² ✂ прым.

1. Які ўяўляе сабой асобную рэч, які нельга ўзважыць або адмераць.

   • Ш. тавар.
   • Ш. аддзел магазіна (для гандлю таварамі паштучна).

2. Які праводзіцца, робіцца здзельна, за кожную штуку.

   • Штучная аплата.

штык​¹, ✂, м.

Колючая зброя, якая насаджваецца на канец ствала вінтоўкі, ружжа.

• Ісці ў штыкі (пра рукапашны бой).
• У штыкі сустракаць або прыняць каго-н. (перан. крайне варожа).
• У роце засталося сорак штыкоў (г.зн. стралкоў-пехацінцаў).
• Трымацца на штыках (перан. сілай войск).

◊

• Як штык (разм.) — зусім дакладна, безумоўна.

• Каб з’явіўся заўтра сюды як ш.

|| прым. штыкавы, ✂.

штык​², ✂, м. (спец.).

Пласт зямлі на глыбіню палатна рыдлёўкі.

• Глыбінёй у два штыкі.

штыкаваць, ✂; незак. (спец.).

Перакопваць на глыбіню, якая захопліваецца рыдлёўкай.

• Ш. глебу.

|| наз. штыкаванне, ✂ і штыкоўка, ✂.

штыкетнік, ✂, м.

1. зб. Вузкія драўляныя планкі, з якіх робяць плот.

2. Плот, агароджа з такіх планак.