Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

шмалец, , м.

Гусіны тлушч.

|| прым. шмальцавы, .

  • Шмальцавая мазь.

шмальцаваць, ; незак.

Запэцкваць, вымазваць чым-н. тлустым, ліпкім.

  • Ш. целагрэйку.

|| зак. вышмальцаваць, .

|| наз. шмальцаванне, .

шманаць, ; незак.:

  • і не шманае (разм.) — не звяртае ніякай увагі, не рэагуе, захоўвае поўны спакой.

шмараванне, , н. (разм.).

  1. гл. шмараваць.

  2. Лячэбная мазь, лякарства.

    • Прыгатаваць ш. нанач.

шмараваць, ; незак. (разм.).

  1. Націраць, намазваць каго-, што-н.; праціраць, ачышчаючы што-н.

    • Ш. варам дратву.
    • Ш. шкло.
  2. Церціся, зачэпліваючыся за што-н. у час руху, цягнучыся па чым-н.

    • Кола шмаравала аб бакавіну тарантаса.

|| зак. нашмараваць, .

|| звар. шмаравацца, .

  • Ш. шкіпінарам.

|| зак. нашмаравацца, .

|| наз. шмараванне, .

шмаравоз, , м. (разм. лаянк.)

Неахайны чалавек, мурза.

шмаргануць, ; зак.

  1. гл. шморгаць.

  2. Хутка, непрыкметна пайсці, прашмыгнуць (разм.).

    • Ш. за дзверы.

шмат1, прысл.

  1. Вялікая колькасць, дастатковая колькасць каго-, чаго-н., многа.

    • Ш. працуе.
    • Ш. часу прайшло.
    • Працы ў мяне цяпер ш. (у знач. вык.).
    • Ці ш. людзей сабралася?
  2. У спалучэнні з прым. і прысл. вышэйш. ст. азначае: значна, намнога.

    • Ён ш. маладзейшы за мяне.
  3. У спалуч. з адноснымі займеннікамі абазначае: многія, многае.

    • Ш. каму расказала пра гэта.
    • Ш. якія падзеі адбыліся за гэты час.

шмат2, , м. (разм.).

Абрывак, адарваны кавалак чаго-н.

  • Валяліся шматы паперы.

шмат...

Першая частка складаных слоў у знач. шмат​1, многа, напр. шматвопытны, шматвяковы, шматгалосы, шматскладовы, шматкаляровы.