Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

люд, -у, М -дзе, м., зб. (разм.).

1. Народ, людзі якога-н. асяроддзя.

Працоўны л.

2. Натоўп, зборышча людзей.

людае́д, -а, М -дзе, мн. -ы, -аў, м.

1. Той, хто ўжывае ў ежу чалавечае мяса.

Тыгр-л.

2. перан. Пра жорсткага, крыважэрнага чалавека, чалавеканенавісніка.

Фашысцкія людаеды.

|| прым. людае́дскі, -ая, -ае.

людае́дства, -а, н.

1. Ужыванне ў ежу чалавечага мяса.

2. перан. Пра крыважэрнасць, чалавеканенавісніцтва.

лю́дзі, людзе́й, Д лю́дзям і людзя́м, Т людзьмі́; М лю́дзях і людзя́х.

1. мн. да чалавек; ужыв. таксама для абазначэння асоб, якія належаць да пэўнага асяроддзя, групы.

Л. рады лету, а пчолы цвету (прыказка). Л. навукі.

Маладыя л. (маладыя мужчыны).

2. У ваенным асяроддзі: жывая сіла, салдаты.

Страты ў людзях і тэхніцы.

3. Кадры, працаўнікі.

Інстытуту патрэбны л.

4. Слугі, наймічкі, парабкі (уст).

5. Іншыя, пабочныя асобы (для абазначэння няпэўна дзеючай асобы).

Не хвалі сябе, няхай л. пахваляць (прыказка).

Бываць на людзях — быць сярод людзей.

Вывесці ў людзі — дапамагчы заняць пэўнае месца ў грамадстве.

Выйсці ў людзі — дасягнуць трывалага або высокага месца ў грамадстве.

|| прым. людскі́, -а́я, -о́е.

Людская памяць.

Шчасце людское.

лю́дны, -ая, -ае.

3 вялікай колькасцю людзей.

Л. горад.

Людная вуліца.

|| наз. лю́днасць, -і, ж.

людска́я, -о́й, мн. -і́я, -і́х, ж. (уст.).

Памяшканне для слуг пры панскім маёнтку.

лю́дскі, -ая, -ае.

1. Чалавечны, паважлівы; уласцівы людзям.

Людскія адносіны.

2. Добры, прыгодны для чаго-н.

Гэта людская рэч.

|| наз. лю́дскасць, -і, ж. (да 1 знач.).

людскі́ гл. людзі.

лю́дцы, -аў, адз. няма (разм.).

Ласк. да людзі (у 1 знач.). Л. добрыя, ратуйце!