Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

гравёр, -а, мн. -ы, -аў, м.

Мастак, майстар, які займаецца выразаннем узораў, надпісаў і пад. на цвёрдых матэрыялах.

|| прым. гравёрскі, -ая, -ае.

гравёрны, -ая, -ае.

Які адносіцца да работы, да мастацтва гравёра.

Гравёрная майстэрня.

Гравёрнае мастацтва.

гра́вій, -ю, м.

Абломкавая горная парода ў выглядзе дробных каменьчыкаў, звычайна ўжыв. ў будаўнічых работах; жвір.

|| прым. граві́йны, -ая, -ае.

гравірава́ць, -ру́ю, -ру́еш, -ру́е; -ру́й; -рава́ны; незак., што.

Выразаць узоры, надпісы на якім-н. цвёрдым прадмеце, матэрыяле.

Г. партрэт.

Г. надпіс на гадзінніку.

|| зак. вы́гравіраваць, -рую, -руеш, -руе; -руй; -раваны і награвірава́ць, -ру́ю, -ру́еш, -ру́е; -ру́й; -рава́ны (спец.).

|| наз. гравірава́нне, -я, н. і гравіро́ўка, -і, ДМо́ўцы, ж.

|| прым. гравірава́льны, -ая, -ае і гравіро́вачны, -ая, -ае.

Гравіравальныя інструменты.

Гравіровачныя работы.

гравіро́ўка, -і, ДМо́ўцы, ж.

1. гл. гравіраваць.

2. мн. -і, -ро́вак. Рысунак або надпіс, выразаны на чым-н.

Ваза з гравіроўкай.

гравіро́ўшчык, -а, мн. -і, -аў, м.

Тое, што і гравёр.

|| ж. гравіро́ўшчыца, -ы, мн. -ы, -чыц.

|| прым. гравіро́ўшчыцкі, -ая, -ае.

гравіта́цыя, -і, ж.

1. Сусветнае прыцягненне; уласцівасць матэрыі, якая выяўляецца ва ўзаемным прыцягненні ўсіх цел.

2. Метад здабычы карысных выкапняў, заснаваны на адрозненні шчыльнасці мінералаў і пустой пароды (спец.).

|| прым. гравітацы́йны, -ая, -ае.

Гравітацыйная энергія.

гравю́ра, -ы, мн. -ы, -вю́р, ж.

1. Малюнак, выразаны на гладкай паверхні якога-н. цвёрдага матэрыялу (металу, дрэва, шкла), а таксама адбітак такога малюнка на паперы.

Г. на медзі.

2. Від графікі, які ахоплівае творы, выкананыя такім спосабам.

|| прым. гравю́рны, -ая, -ае.

Гравюрная тэхніка.

град, -у, М -дзе, м.

1. Атмасферныя ападкі ў выглядзе невялікіх ледзяных крупінак.

2. перан., чаго. Мноства чаго-н.

Г. папрокаў.

Градам (прысл.) льецца пот.

|| прым. градавы́, -а́я, -о́е (да 1 знач.).

Градавая хмара.

града́, -ы́, мн. гра́ды і (з ліч. 2, 3, 4) грады́, град, ж.

1. Вузкая паласа зямлі, ускапаная на агародзе ці ў кветніку.

Пасадзіць граду буракоў.

2. Рад невялікіх гор, узгоркаў.

Горная г.

3. Мноства аднастайных прадметаў, размешчаных у адзін рад.

|| памянш. гра́дка, -і, ДМ -дцы, мн. -і, -дак, ж. (да 1 знач.).

|| прым. гра́дкавы, -ая, -ае (да 1 знач.) і гра́давы, -ая, -ае (да 2 знач.).

Градкавыя культуры.