Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

гіпнаты́зм, -у, м.

1. Сукупнасць з’яў, якія ўзнікаюць пры гіпнозе.

2. перан. Здольнасць уздзейнічаць на каго-н.

|| прым. гіпнаты́чны, -ая, -ае.

гіпно́з, -у, м.

Асаблівы стан частковага, няпоўнага сну, які выклікаецца ўнушэннем, а таксама сам спосаб такога ўнушэння.

Быць у стане гіпнозу.

Лячыць гіпнозам.

|| прым. гіпнаты́чны, -ая, -ае.

гіпо́тэза, -ы, мн. -ы, -тэз, ж.

Навуковае меркаванне, якое прыводзіцца для тлумачэння тых ці іншых з’яў і патрабуе тэарэтычнага абгрунтавання і праверкі на вопыце, перш чым стаць навуковай тэорыяй.

гіпс, -у, м.

1. Мінеральнае рэчыва белага ці жоўтага колеру.

Пласт гіпсу.

2. Скульптурны злепак з такога рэчыва.

3. Хірургічная павязка з такога рэчыва, якую накладваюць пры пераломах, вывіхах.

Нага ў гіпсе.

|| прым. гі́псавы, -ая, -ае.

гіпсава́ць, -су́ю, -су́еш, -су́е; -су́й; -сава́ны; незак., што.

1. Накладваць гіпсавую павязку.

Г. нагу.

2. Насычаць глебу гіпсам.

Г. глебу.

|| зак. загіпсава́ць, -су́ю, -су́еш, -су́е; -су́й; -сава́ны (да 1 знач.).

|| наз. гіпсава́нне, -я, н.

гіпю́р, -у, м.

Карункавая тканіна з выпуклым узорным малюнкам.

|| прым. гіпю́равы, -ая, -ае.

гі́ра, -ы, мн. -ы, гір, ж.

1. Металічны груз пэўнай вагі, які выкарыстоўваецца ў якасці меры пры важанні, а таксама спартыўная прылада для практыкаванняў у цяжкай атлетыцы.

2. Вісячы груз для процівагі або прывядзення ў рух механізма.

Гадзіннік з гірамі.

|| прым. гірaвы́, -а́я, -о́е.

гіраві́к, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.

Цяжкаатлет, які займаецца гімнастычнымі практыкаваннямі з гірамі.

гіраско́п, -а, мн. -ы, -аў, м.

Прыбор у выглядзе вярчальнага цела на вертыкальнай восі, які служыць для падтрымання ў стане раўнавагі якіх-н. прадметаў.

Ваўчок зроблены па прынцыпе гіраскопа.

|| прым. гіраскапі́чны, -ая, -ае.

гірля́нда, -ы, ДМ -дзе, мн. -ы, -аў, ж.

Кветкі і зеляніна, сплеценыя ў выглядзе шырокай істужкі, а таксама наогул арнамент такой формы ці доўгі рад, ланцуг чаго-н.

Г. з дзеразы.

|| прым. гірля́ндавы, -ая, -ае.