Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

чалаве́цтва, -а, н.

Людзі планеты, чалавечы род; чалавечае грамадства.

чалаве́ча, К ад назоўніка «чалавек», м. (разм.).

Ужыв. як ветлівы зварот да незнаёмага мужчыны.

Адкуль ты, ч.?

чалаве́чны, -ая, -ае.

Дастойны чалавека, уважлівы, чулы, душэўны; гуманны.

Чалавечныя адносіны да людзей.

Ён паступіў чалавечна (прысл.) у гэтай сітуацыі.

|| наз. чалаве́чнасць, -і, ж.

чалаве́чы, -ая, -ае.

1. гл. чалавек.

2. Тое, што і чалавечны.

Чалавечыя адносіны.

Паступіць па-чалавечы (прысл.).

чалаве́чына¹, -ы, м. і ж. (разм., жарт. ці неадабр.).

Тое, што і чалавек (у 1 знач.).

чалаве́чына², -ы, ж. (разм.).

Мяса чалавека як ежа для драпежных звяроў.

чале́снікі, -аў.

Адтуліна, жарало за прыпечкам у печы.

Чыгун ледзь пралез у ч.

|| прым. чале́снічны -ая, -ае і чале́снікавы, -ая,-ае.

ча́ліць, -лю, -ліш, -ліць; незак., што (спец.).

Прыцягваючы, прымацоўваць чалам.

Ч. баржу.

|| наз. ча́ленне, -я, н.

чалма́, -ы́, мн. чалмы́, ча́лмаў, чалма́м, ж.

Мужчынскі галаўны ўбор у мусульман: доўгі кавалак тканіны, абгорнуты некалькі разоў вакол галавы.

|| прым. чалмо́вы, -ая, -ае.

чало́, -а́, мн. чо́лы і (зліч. 2, 3, 4) чалы́, чо́лаў, н. (высок.). Лоб.

Высокае ч.