Verbum

чужа́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; незак.

1. Пазбягаць каго-, чаго-н.; цурацца.

Родныя не чужаліся яго.

2. Не праяўляць цікавасці да чаго-н.

Крытык не чужаўся гісторыі.

чужы́, -а́я, -о́е.

1. Не ўласны, які належыць каму-н. іншаму, не свой.

Чужая кніга.

Ч. дом.

Не браць чужога (наз.).

2. Не звязаны роднаснымі, сваяцкімі, блізкімі адносінамі.

Акрамя брата і сястры тут былі і чужыя людзі.

3. Які не з’яўляецца месцам пастаяннага жыхарства, радзімай для каго-н.

Чужая старонка.

4. Далёкі па сваіх поглядах, інтарэсах ад чаго-н.

|| наз. чу́жасць, -і, ж. (да 2 і 4 знач.).

чужы́на, -ы, ж.

Няродная, чужая краіна, зямля.

Жыць на чужыне.

чужы́нец, -нца, мн. -нцы, -нцаў, м.

Чужы, нетутэйшы чалавек; іншаземны вораг, захопнік.

Вызваліць родную зямлю ад чужынцаў.

|| ж. чужы́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак.

|| прым. чужы́нскі, -ая, -ае.

чу́йны, -ая, -ае (разм.).

1. Які звяртае на ўсё пільную ўвагу; здольны востра чуць, тонка адчуваць.

Дзеці былі пад чуйным наглядам маці.

Чуйнае вуха.

2. Які востра перажывае што-н., рэагуе на што-н.

Ч. да чужога гора.

3. Асцярожны; насцярожаны.

Чуйныя крокі.

4. Неглыбокі, чуткі.

Ч. сон.

Чуйная дрымота.

|| наз. чу́йнасць, -і, ж.

чу́кчы, -аў адз. чу́кча, -ы, м.

Народ, які складае асноўнае насельніцтва Чукоцкай і Каракскай аўтаномных акруг, што ўваходзяць у склад Расійскай Федэрацыі.

|| ж. чукча́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак.

чуллі́вы, -ая, -ае.

1. Якому ўласціва ўспрымальнасць знешніх, фізічных раздражненняў.

Чуллівыя нервы.

2. Які здольны ўлавіць нават нязначнае знешняе ўздзеянне.

Ч. прыбор.

3. Здольны да сентыментальнасці, тонкаадчувальны.

Чуллівае сэрца.

Ад гора людзі робяцца чуллівымі да іншых.

|| наз. чуллі́васць, -і, ж.

чу́лы, -ая, -ае.

1. Які адносіцца да каго-н. з любоўю, уважліва, спагадліва.

Ч. чалавек.

2. Які сведчыць пра ўважлівасць, спагадлівасць да людзей.

Чулыя словы.

3. Уражлівы, успрымальны.

Чулае дзіцячае сэрца.

4. Які тонка, лёгка ўспрымае што-н. органамі пачуццяў.

Ч. слых.

|| наз. чу́ласць, -і, ж.

чум, -а, мн. -ы, -аў, м.

Лёгкае пераноснае жыллё конусападобнай формы ў некаторых паўночных народаў, якое зроблена з жэрдак, абцягнутых шкурамі, карой, войлакам лямцам і пад.

|| прым. чу́мны, -ая, -ае.

чума́, -ы́, ж.

Вострая інфекцыйная хвароба.

Эпідэмія чумы.

|| прым. чу́мны, -ая, -ае.