Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

хма́рыць, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., -рыць; незак.

1. безас. Зацягваць хмарамі.

Хмарыць, пэўна будзе дождж.

2. перан., каго-што. Засмучаць, азмрочваць (разм.).

Вочы хмарыць гора паланянак.

хмель, хме́лю, м.

1. Павойная расліна сямейства тутавых з доўгім тонкім сцяблом, насенне якой выкарыстоўваецца ў піваварэнні.

2. Стан ап’янення, выкліканы алкагольнымі напоямі.

Яго х. не бярэ.

|| прым. хме́левы, -ая, -ае (да 1 знач.).

хме́льны, -ая, -ае.

1. Які знаходзіцца ў стане ап’янення; нецвярозы.

2. Які выклікае ап’яненне.

Х. напой.

Выпіць хмельнага віна.

хмеляво́д, -а, М -дзе, мн. -ы, -аў, м.

Спецыяліст па хмеляводстве.

хмеляво́дства, -а, н.

Вырошчванне хмелю як галіна раслінаводства.

|| прым. хмеляво́дчы, -ая, -ае.

хмурне́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е; незак.

1. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Рабіцца, станавіцца хмурным (у 1 знач.), воблачным.

Хмурнела неба.

2. перан. Станавіцца панурым, хмурным (у 2 знач.).

|| зак. схмурне́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е.

хму́рны, -ая, -ае.

1. Пахмурны, воблачны (пра неба, надвор’е і пад.).

Х. дзень.

Хмурная пара года.

2. перан. Сумны, пануры.

Гаспадар сядзеў х.

Х. настрой.

|| наз. хму́рнасць, -і, ж.

хму́ры, -ая, -ае (разм.).

Тое, што і хмурны.

Х. дзень.

Х. твар.

хму́рыцца, -руся, -рышся, -рыцца; незак.

1. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Зацягвацца хмарамі, станавіцца хмурым.

Неба х.

Х. на дождж (безас.).

2. перан. Станавіцца хмурным, насуплівацца.

Твар х.

хму́рыць, -ру, -рыш, -рыць; незак., што.

Панура або задумліва моршчыць, насупліваць (лоб, бровы).