Verbum

га́ньбіць, -блю, -біш, -біць; незак., каго-што.

1. Зневажаць чыю-н. годнасць; няславіць.

2. Быць ганьбай для іншых, няславіць сваімі паводзінамі, учынкамі.

Сваімі паводзінамі ён г. усю сям’ю.

Праца нікога не г.

|| зак. зга́ньбіць, -блю, -біш, -біць; -блены.

ганя́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца; незак.

1. Праследуючы, бегаць за кім-, чым-н., імкнучыся злавіць.

2. Імкнуцца да чаго-н., дамагацца каго-, чаго-н.

Г. за матылькамі.

Г. за модным адзеннем.

ганя́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е; незак.

1. каго-што. Прымушаць каго-што-н. рухацца, перамяшчацца.

Г. кароў.

Г. хутка машыну.

2. каго. Даваць часта даручэнні (разм.).

Г. хлапчука па пошту.

3. што. Перакідваць, перакочваць з месца на месца.

Г. мяч.

4. перан., каго па чым. Правяраць веды па розных пытаннях вучэбнай праграмы (разм.).

Г. па матэматыцы.

5. без дап. (са словамі «ў поле», «на пасьбу»). Быць пастухом.

Цэлае лета ганяў у поле.

6. безас., каго. Быць дзе-н. (разм.).

І дзе цябе ганяе?

◊

Сабак ганяць (разм., неадабр.) — гультаяваць.

Толькі ваўкоў ганяць; хоць ваўкоў ганяй (разм.) — пра вялікае пустое або халоднае памяшканне.

гапа́к, -а́, м.

Украінскі народны танец, а таксама музыка да яго.

Танцаваць г.

гаплі́к, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.

Кручок для зашпільвання вопраткі; аплік.

Зашпіліць г.

|| прым. гапліко́вы, -ая, -ае.

гар, -у, м.

1. Едкі пах ад няпоўнага згарання чаго-н.

Запахла гарам.

2. Рэшткі перагарэлага каменнага вугалю.

Пасыпаць дарожкі гарам.

3. Выпаленае месца ў лесе.

|| прым. га́равы, -ая, -ае.

Гаравая дарожка.

гар...

Першая састаўная частка складаных слоў са знач. гарадскі, напр.: гарвыканкам, гарсавет.

гара́, -ы́, мн. го́ры і (з ліч. 2, 3, 4) гары́, гор, ж.

1. Значнае ўзвышша, што ўзнімаецца над мясцовасцю або выдзяляецца сярод іншых узвышшаў.

Каўказскія горы.

Спускацца з гары.

Снежная г.

2. толькі мн. Горная краіна, гарыстая мясцовасць.

Жыхары гор.

Паход у горы.

3. перан., чаго, з чаго. Вялікая колькасць чаго-н. складзенага ў кучу.

Г. дроў.

Горы кніг.

4. Памяшканне, прастора паміж столлю і дахам у будынку; гарышча.

Злажыць сена на гару.

Зёлкі сушаць звычайна на гары.

5. (з прыназ. «у», «з», «на»). Вышыня, верх.

Шум чуўся з гары.

◊

Абяцаць залатыя горы — абяцаць надта многа.

Гарою стаяць за каго-што — усімі сіламі абараняць.

Горы варочаць — вельмі многа рабіць.

Горы вярнуць на каго (разм., неадабр.) — няславіць каго-н., гаварыць пра каго-н. многа непрыемнага.

Горы перавярнуць — зрабіць вельмі значную работу.

Не за гарамі —

1) пра нешта блізкае, што хутка наступіць;

2) блізка, недалёка (быць, знаходзіцца).

|| памянш. го́рка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак, ж. (да 1 і 3 знач.).

|| прым. го́рны, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).

Г. хрыбет.

Горная краіна.

гарава́ць, -ру́ю, -ру́еш, -ру́е; -ру́й; незак.

1. Жыць бедна, цярпець нястачу.

Век ён гаруе.

2. Тужыць, сумаваць, перажываць якое-н. гора.

Г. па дачцэ.

|| наз. гарава́нне, -я, н.

гарадавы́, -о́га, мн. -ы́я, -ы́х, м.

Ніжні чын гарадской паліцыі ў царскай Расіі.