Verbum

нямо́жна, безас., у знач. вык.

1. Не дазваляецца, забаронена.

Па газонах хадзіць н.

2. Немагчыма, няма магчымасці (разм.).

Далей так жыць н.

нямы́, -а́я, -о́е.

1. Пазбаўлены здольнасці гаварыць.

Нямое дзіця.

Школа для нямых (наз.).

2. перан. Маўклівы, ціхі.

Нямая цішыня.

3. перан. Скрыты, затоены.

Н. папрок.

○

Нямая карта — вучэбная геаграфічная карта без абазначэння назваў.

Нямое кіно — неагучанае кіно.

няна́вісць, -і, ж.

Пачуццё моцнай варожасці, непрыязнасці.

Н. да ворага.

ня́нька, -і, ДМ -ньцы, мн. -і, -нек, ж.

1. Жанчына, якая даглядае дзяцей у сям’і.

Пайсці ў нянькі.

Дзе нянек многа, там дзіця бязнога (прыказка).

2. перан. Той, хто апякае каго-н., клапоціцца пра каго-н.

|| ласк. ня́ня, -і, мн. -і, нянь, ж. (да 1 знач.).

|| прым. ня́ньчын, -а.

ня́ньчыцца, -чуся, -чышся, -чыцца; незак.

1. з кім. Даглядаць дзіця.

2. перан., з кім-чым. Празмерна клапаціцца аб кім-, чым-н., удзяляць шмат увагі каму-, чаму-н.

З ім не варта н.

ня́ньчыць, -чу, -чыш, -чыць; незак., каго.

Даглядаць дзіця.

Н. унукаў.

ня́ня, -і, мн. -і, нянь, ж.

1. гл. нянька.

2. Санітарка ў бальніцы, медпункце (разм.).

няпарнакапы́тныя, -ых, адз. няпарнакапы́тнае, -ага, н.

Атрад млекакормячых з няцотным лікам пальцаў, якія ўтвараюць капыт (адносяцца конь, насарог і тапір).

няпоўнагало́ссе, -я, н.

У мовазнаўстве: наяўнасць у стараславянскай мове ў каранёвых марфемах спалучэнняў ра, ла, ре, ле паміж зычнымі, што адпавядаюць усходнеславянскім оро, оло, ере, напр.: страна — сторона, прохладный — холодный, млеко — молоко.

|| прым. няпоўнагало́сны, -ая, -ае.

Няпоўнагалосныя спалучэнні.

няпра́ўда, -ы, ДМ -дзе, ж.

1. Тое, што знаходзіцца ў супярэчнасці з праўдай; хлусня.

Няпраўдай свет пройдзеш, ды назад не вернешся (прыказка).

2. Ашуканства, падман.

Многа пабачыў на вяку ашуканства і няпраўды.

3. у знач. вык. Не адпавядае сапраўднасці.

Н., што ён памяняў месца працы. — Ён твой сябар? — Н.