Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

кра́гі, -аў, адз. (разм.) кра́га, -і, ДМ кра́зе, ж.

1. Скураныя накладныя халявы з засцежкамі.

2. Раструбы ў пальчатках.

крадзе́ж гл. красці.

кра́дзены, -ая, -ае.

Здабыты крадзяжом.

Крадзенае дабро.

Скупшчык крадзенага (наз.).

крадко́м, прысл.

Скрытна, крадучыся, незаўважна для іншых.

кра́дучыся, прысл.

Употай, скрытна, крадком.

Увайсці ў хату к.

краевуго́льны, -ая, -ае (кніжн.).

Істотны, вельмі важны.

Краевугольнае пытанне.

Краевугольны камень чаго — аснова, асноўная ідэя чаго-н.

краёвы, -ая, -ае.

1. гл. край¹.

2. Які адлюстроўвае дыялектныя асаблівасці пэўнага рэгіёна.

Віцебскі к. слоўнік.

краж, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Ланцуг невысокіх гор.

Лясісты к.

2. Кароткі абрубак тоўстага бервяна.

Дубовы к.

краі́на, -ы, мн. -ы, краі́н, ж.

1. Мясцовасць, тэрыторыя, край (у 2 знач.).

Горная к.

Цёплыя краіны.

2. Дзяржава.

Родная к.

край¹, -ю, мн. краі́, краёў, м.

1. Гранічная лінія, канечная частка чаго-н.

К. услона.

Наліць вядро да краёў.

2. Вобласць, мясцовасць, што вылучаюцца па якой-н. прымеце.

Родны к.

Партызанскі к.

К. блакітных азёр.

Яго бачылі ў нашых краях.

3. Буйная адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка.

Прыморскі к.

Пярэдні край — перадавыя пазіцыі.

Біць (ліцца) цераз край — праяўляцца з вялікай сілай.

З краю ў край, ад краю да краю; з краю да краю — па ўсіх напрамках.

Канца-краю не відаць — пра тое, чаго вельмі многа.

Краем вока — мімаходам, вельмі кароткі час (бачыць каго-, што-н.).

Краем вуха — няўважліва, урыўкамі (слухаць каго-н.).

Край свету — вельмі далёка.

На краі магілы (гібелі) — у непасрэднай блізкасці са смяртэльнай небяспекай (быць, знаходзіцца).

Хапіць цераз край — зрабіць або сказаць што-н. недарэчнае, лішняе.

|| памянш. краёк, крайка́, мн. крайкі́, крайко́ў, м.

|| прым. краявы́, -а́я, -о́е (да 3 знач.) і краёвы, -ая, -ае (да 3 знач.).

К. з’езд.