Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

нездзяйсня́льны, -ая, -ае.

Які не можа быць ажыццёўлены, выкананы.

Н. план.

|| наз. нездзяйсня́льнасць, -і, ж.

незласлі́вы, -ая, -ае.

Які не выяўляе злосці; уласцівы дабрадушнаму чалавеку.

|| наз. незласлі́васць, -і, ж.

незлічо́ны, -ая, -ае.

Такі, які цяжка або немагчыма палічыць; непамерны па колькасці.

Незлічоныя галасы птушак.

Незлічонае багацце.

|| наз. незлічо́насць, -і, ж.

незмаўка́льны, -ая, -ае.

Які не змаўкае працяглы час.

Н. шум прыбою.

|| наз. незмаўка́льнасць, -і, ж.

незнаёмец, -мца, мн. -мцы, -мцаў, м.

Незнаёмы, невядомы чалавек.

Таямнічы н.

|| ж. незнаёмка, -і, ДМ -мцы, мн. -і, -мак.

незнаро́к, прысл.

Выпадкова, ненаўмысна.

Здарылася гэта н.

незразуме́лы, -ая, -ае.

1. Такі, які цяжка, немагчыма зразумець.

Незразумелыя словы.

2. Загадкавы, дзіўны.

Незразумелая трывога.

|| наз. незразуме́ласць, -і, ж.

незямны́, -а́я, -о́е.

1. Які знаходзіцца па-за межамі Зямлі (у 1 знач.).

Метэарыты — незямныя целы.

2. перан. Узвышаны, незвычайны; ідэальны (высок.).

Незямное каханне.

нейк, прысл.

Тое, што і неяк.

не́йкі, -ая, -ае, займ. неазнач.

1. Невядома які, незнаёмы.

Н. прыезджы цябе чакае.

2. Пры параўнанні якіх-н. якасцей, адзнак.

Ён сапраўды н. дзівак.

3. Тое, што і які-небудзь (разм.).

Нейкая пастанова павінна быць прынята.

4. Які не заслугоўвае ні ўвагі, ні павагі.

Н. блазнюк бярэцца ўсіх павучаць.

5. Не вызначаны дакладна (пра час, тэрмін, колькасць чаго-н.).

Н. час сябры ішлі моўчкі.