Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

гы́ркаць, -аю, -аеш, -ае; незак.

1. Пра сабаку: пагрозліва вурчаць.

Гыркаў сабака.

2. перан. Груба гаварыць, бурчаць (разм.).

Г. на дзяцей.

|| аднакр. гы́ркнуць, -ну, -неш, -не; -ні.

|| наз. гы́рканне, -я, н.

гэ́бель, -бля, мн. -блі, -бляў, м.

Сталярны інструмент у выглядзе калодкі з шырокім лязом для стругання дрэва.

|| памянш. гэ́блік, -а, мн. -і, -аў, м.

|| прым. гэ́бельны, -ая, -ае.

гэй, выкл.

Воклік, якім звяртаюцца да каго-н.

Гэй, пастой!

Гэй, вы, коні!

гэ́та, часц.

1. указ. Служыць для выдзялення, падкрэслівання таго ці іншага слова ў сказе.

Г. мы прыйшлі.

2. Удакладняе сэнс выказніка, які выражаны назоўнікам, прыметнікам, інфінітывам ці прыслоўем.

Праца — г. крыніца нашага багацця.

Жыццё — г. барацьба.

3. узмацн. Узмацняе сэнс, значэнне папярэдняга займенніка, прыслоўя, часціцы ў пытальных, клічных і даданых сказах.

Ці г. ты яшчэ з работы ідзеш?

гэ́так, прысл.

Тое, што і так.

Даўно б г.

І г. далей.

І так і г.

гэ́такі і гэ́ткі, -ая, -ае, займ.

Тое, што і такі.

гэ́тулькі, прысл. і займ. указ. (разм.).

Столькі, так многа.

Вам нельга г. чытаць.

Г. людзей сышлося, як ніколі!

гэ́ты, -ага, м., гэ́та (гэ́тая), -ай, ж., гэ́та (гэ́тае), -ага, н., мн. гэ́тыя, -ых, займ. указ.

1. Паказвае на асобу або прадмет, якія знаходзяцца перад вачамі.

Г. ці той лес? Гэтага чалавека не сустракаў ніколі.

2. Паказвае на адрэзак часу, пра які ідзе гаворка.

Гэтымі днямі на рыбу не прыйдзецца ісці.

3. Паказвае на ўжо вядомую асобу або прадмет.

Дзіўны чалавек г.

Галілей!

Ах, гэтыя модніцы!

гюрза́, -ы́, мн. гю́рзы, -аў, ж.

Ядавітая змяя сямейства гадзюк.

гяу́р, -а, мн. -ы, -аў, м.

У мусульман: пагардлівая назва чалавека іншай веры.