Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

вы́кленчыць гл. кленчыць.

вы́клік, -у, мн. -і, -аў, м.

1. гл. выклікаць.

2. Патрабаванне, запрашэнне з’явіцца куды-н.

З’явіцца па выкліку.

В. у суд.

3. Запрашэнне, прапанова ўдзельнічаць у чым-н.

В. на спаборніцтвы.

В. на дуэль.

4. каму-чаму. Выражанае позіркам, словамі, учынкамі і пад. жаданне ўступіць у барацьбу.

Кінуць в. грамадству (звычайна пра ўчынак, што ідзе ўразрэз з чым-н. агульнапрынятым). У яго словах прагучаў в.

вы́клікаць, -клічу, -клічаш, -кліча; вы́кліч; -кліканы; зак.

1. каго (што). Паклікаць адкуль-н., запрасіць, прапанаваць з’явіцца.

В. да начальства.

В. спевака апладысментамі.

В. вучня (прапанаваць адказаць).

2. каго на што або з інф. Прапанаваць прыняць удзел у чым-н., схіліць на ўзаемнае дзеянне, пачуццё і пад.

В. на спаборніцтва.

В. бароцца (мерацца сіламі ў спартыўнай барацьбе). В. на шчырую размову.

3. што. З’явіцца прычынай узнікнення чаго-н., парадзіць.

В. апетыт.

Гэта не выкліча цяжкасцей.

Чым быў выкліканы пажар?

|| незак. выкліка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. вы́клік, -у, м. (у 1 і 2 знач.).

вы́клікнуць, -ну, -неш, -не; -ні; -нуты; зак. і аднакр., што і без дап.

Гучна выкрыкнуць, вымавіць.

В. лозунг.

|| незак. выкліка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

выклі́чнік, -а, м.

У граматыцы: нязменнае слова, што непасрэдна выражае пачуццё, адчуванне, эмацыянальную рэакцыю, валявое пабуджэнне і пад., напр.: ах, ой, ох, гэй.

|| прым. выклі́чнікавы, -ая, -ае.

выключа́льнік, -а, мн. -і, -аў, м.

Прыстасаванне для выключэння і ўключэння электрычнага току.

выклю́чна.

1. часц. Толькі.

Ён есць в. раслінную ежу.

2. прысл. Асабліва, незвычайна.

В. здольны чалавек.

выклю́чны, -ая, -ае.

1. Які з’яўляецца выключэннем з агульных правіл, са звычайных норм (кніжн.).

Выключныя правы.

2. Асаблівы, незвычайны.

В. выпадак.

3. Які з’яўляецца асаблівасцю толькі дадзенай асобы, калектыву, рэчы.

Выключная заслуга вучонага.

Вырабы выключнай якасці.

|| наз. выклю́чнасць, -і, ж.

вы́ключыцца, -чуся, -чышся, -чыцца; зак.

1. Перастаць удзельнічаць у чым-н.

В. з гульні.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Перастаць дзейнічаць, адключыўшыся.

Матор выключыўся.

|| незак. выключа́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

вы́ключыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны; зак.

1. каго (што). Вывесці са складу чаго-н.

В. з брыгады.

В. са спісаў.

2. што. Спыніць дзеянне чаго-н. шляхам адключэння ці выключэння.

В. радыёпрыёмнік.

В. ток.

|| незак. выключа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. выключэ́нне, -я, н.