Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

гусля́р, -а́, мн. -ы́, -о́ў, м.

Музыкант, які іграе на гуслях, а таксама спявак, які спявае пад звон гусляў.

|| прым. гусля́рскі, -ая, -ае.

гу́снуць, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., -не; гус, гу́сла; незак. (разм.).

Станавіцца больш густым (у 2 знач.), гусцець.

Варэнне гусне.

густ, -у, М -сце, мн. -ы, -аў, м.

1. Адчуванне, разуменне прыгожага.

Апранацца з густам.

2. Схільнасць да чаго-н.

У розных людзей розныя густы.

Гэта мне па гусце (падабаецца).

3. Стыль, манера.

Зрабіць падарунак на свой г.

густа... і густа-...

Першая састаўная частка складаных слоў са знач. густы, напр.: густавалосы, густалісты, густанаселены, густацёрты, густацякучы, густазялёны.

густаўшчы́на, -ы, ж. (разм.).

Ацэнка якіх-н. з’яў толькі з пункту гледжання свайго суб’ектыўнага густу (у 2 знач.).

густо́ўны, -ая, -ае.

3 густам.

Г. гарнітур.

густы́, -а́я, -о́е.

1. Які складаецца з мноства аднародных прадметаў, размешчаных блізка адзін каля аднаго.

Г. бярэзнік.

Густое жыта.

Буракі растуць густа (прысл.).

2. Не вадкі, з аслабленай цякучасцю, насычаны.

Густая смятана.

3. Шчыльны, малапранікальны для зроку, святла.

Г. туман.

Густыя воблакі.

4. Пра голас: паўнагучны.

Г. бас.

|| наз. густата́, -ы́, ДМ -таце́, ж. і гушчыня́, -і́, ж.

гусце́ць, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., -е́е; незак.

Рабіцца густым або больш густым.

Лес гусцее.

Туман гусцее.

|| зак. загусце́ць, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., -е́е і пагусце́ць, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., -е́е.

гусці́, гуду́, гудзе́ш, гудзе́; гудзём, гудзяце́, гуду́ць; гуў, гула́, -ло́; гудзі́; незак.

1. Утвараць працяжны аднатонны гук.

Вецер гудзе ў коміне.

Гудзе матор.

У вушах гуло (безас.).

2. Бесперапынна ныць ад болю, стомленасці.

Рукі аж гудуць.

|| зак. прагусці́, -гуду́, -гудзе́ш, -гудзе́; -гудзём, -гудзяце́, -гуду́ць; прагу́ў, -гула́, -гуло́ (да 1 знач.).

|| наз. гудзе́нне, -я, н.

гусь, -і, мн. гу́сі, -е́й, ж.

Дзікая і свойская вадаплаўная птушка з доўгай шыяй.

Як з гусі вада (таксама перан.: нічога не дзейнічае).

|| памянш.-ласк. гу́ска, -і, ДМ -сцы, мн. -і, -сак, ж.

|| прым. гусі́ны, -ая, -ае.