Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

тэлефо́н, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Прыстасаванне для перадачы і прыёму гуку на адлегласці пры дапамозе электрычнай энергіі.

Гаварыць па тэлефоне.

2. Апарат для размовы такім спосабам.

Аддаць т. у рамонт.

3. Нумар такога апарата.

Запісаць т. знаёмых.

|| прым. тэлефо́нны, -ая, -ае.

Тэлефонная станцыя.

тэлецэ́нтр, -а, мн. -ы, -аў, м.

Складаны вытворчы комплекс, які стварае тэлевізійныя праграмы і распаўсюджвае іх.

тэ́ма, -ы, мн. -ы, тэм, ж.

1. Прадмет, асноўны змест разважання, выкладу думкі, творчасці.

Перайсці да другой тэмы.

Т. даклада.

2. Галоўны, асноўны матыў музычнага твора.

Т. з варыяцыямі.

тэма́тыка, -і, ДМ -тыцы, ж.

Сукупнасць, кола тэм.

Гістарычная т.

|| прым. тэматы́чны, -ая, -ае.

тэматы́чны, -ая, -ае.

1. гл. тэматыка.

2. Прысвечаны якой-н. адной тэме.

Тэматычная выстаўка кніг.

тэмбр, -у, мн. -ы, -аў, м.

Характэрная афарбоўка гуку (голасу, інструмента), якая надаецца яму абертонамі, прыгукамі.

Прыемны т. голасу.

|| прым. тэ́мбравы, -ая, -ае.

тэмп, -у, мн. -ы, -аў, м.

1. Ступень хуткасці ў выкананні музычнага твора, а таксама ў рухах, выкананні чаго-н., чытанні і пад.

2. Хуткасць ажыццяўлення, выканання або інтэнсіўнасці развіцця чаго-н.

Тэмпы будаўніцтва.

У тэмпе (разм.) — хутка, энергічна.

|| прым. тэ́мпавы, -ая, -ае.

тэ́мпера, -ы, ж.

1. Фарбы, расцёртыя на яечным жаўтку або на сумесі клеявога раствору з алеем.

2. Карціна, выкананая такімі фарбамі і асобымі тэхнічнымі прыёмамі.

|| прым. тэ́мперны, -ая, -ае.

Т. жывапіс.

тэмперава́ны, -ая, -ае (спец.).

З дакладна вызначанай колькасцю тонаў і іх суадносінамі па вышыні.

Т. інструмент.

Т. музычны лад.

тэмпера́мент, -у, М -нце, мн. -ы, -аў, м.

1. Характарыстыка індывіда з боку дынамічных асаблівасцей яго псіхічнай дзейнасці (тэмпу, рытму, інтэнсіўнасці псіхічных працэсаў), якія ўтвараюць пэўны псіхалагічны тып.

Меланхалічны, халерычны т.

2. Жыццёвая энергія, здольнасць да ўнутранага ўздыму.

Чалавек з тэмпераментам.