Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

туры́ст, -а, М -сце, мн. -ы, -аў, м.

Чалавек, які займаецца турызмам.

|| ж. туры́стка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так.

|| прым. туры́сцкі, -ая, -ае.

Турысцкая група.

туры́ць, туру́, ту́рыш, ту́рыць; незак., каго (што) (разм.).

Выганяць, праганяць адкуль-н.

|| зак. вы́турыць, -ру, -рыш, -рыць; -раны і пратуры́ць, -туру́, -ту́рыш, -ту́рыць; -ту́раны.

|| аднакр. турну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́.

турэ́мшчык, -а, мн. -і, -аў, м.

1. Наглядчык у турме.

2. перан. Той, хто груба парушае свабоду і дэмакратыю.

|| ж. турэ́мшчыца, -ы, мн. -ы, -чыц.

тут¹, прысл.

1. У гэтым месцы.

Тут многа ягад.

Тут пабудуем дом.

2. У гэты час, у гэты момант.

А тут і бацька зайшоў у хату.

3. у знач. часц. У спалучэнні з займеннікамі і прыслоўямі «як», «які», «дзе», «куды», «калі» ўжыв. ў рытарычных пытаннях для ўзмацнення экспрэсіўнасці выказвання.

І як тут яму не верыць? І дзе тут дзенешся?

4. у знач. часц. Выкарыстоўваецца пры пераходзе да якой-н. тэмы, прыкладу.

Тут мы ўбачылі, што вярнуўся гаспадар.

Тут жа (разм.) — адразу ж.

Тут як тут (разм.) — адразу, раптоўна з’явіўся, аказаўся і пад.

тут², -а і -у, М ту́це, мн. -ы, -аў, м.

1. -а. Тутавае дрэва, тутаўнік.

2. -у, зб. Драўніна гэтага дрэва.

|| прым. ту́тавы, -ая, -ае.

Т. ліст.

Сямейства тутавых (наз.).

тутаво́д, -а, М -дзе, мн. -ы, -аў, м.

Спецыяліст у галіне тутаводства.

тутаво́дства, -а, н.

Развядзенне тутавага дрэва як галіна шаўкаводства.

|| прым. тутаво́дчы, -ая, -ае.

ту́таўнік, -а і -у, м.

1. -а. Паўднёвае дрэва сямейства тутавых, лісце якога выкарыстоўваецца як корм для шаўкапрада; тутавае дрэва, шаўкоўніца.

2. -у, зб. Драўніна гэтага дрэва.

тутэ́йшы, -ая, -ае.

Які родам з гэтай мясцовасці, жыве тут, не прыезджы.

Тутэйшыя жыхары.

туф, -у, м.

Порыстая горная парода вулканічнага або асадачнага паходжання, якая выкарыстоўваецца як будаўнічы матэрыял.

|| прым. ту́фавы, -ая, -ае.