Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

вы́брыць, -брыю, -брыеш, -брые; -брыты; зак., каго-што.

Зрэзаць брытвай валасы на чым-н., выгаліць.

В. твар.

|| незак. выбрыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| звар. вы́брыцца, -брыюся, -брыешся, -брыецца; незак. выбрыва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

вы́будаваць гл. будаваць.

выбудо́ўваць, -аю, -аеш, -ае; незак.

Тое, што і будаваць (у 1 знач.).

вы́бух, -у, мн. -і, -аў, м.

1. Імгненнае вызваленне энергіі, якое суправаджаецца ўтварэннем моцна нагрэтых, з высокім ціскам газаў; гук, які суправаджае такое вызваленне.

Ядзерны в.

В. газаў.

2. перан., чаго. Раптоўнае праяўленне чаго-н.

В. смеху.

В. абурэння.

вы́бухнуць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -не; зак.

1. Узарвацца.

Снарад выбухнуў.

2. З сілай вырвацца адкуль-н.

Полымя з дымам выбухнула з печы.

3. перан. Нечакана пачацца, раптоўна ўзнікнуць (пра пачуцці, грамадскія ўзрушэнні).

Выбухнуў гнеў.

Выбухнула забастоўка.

|| незак. выбуха́ць, -а́е.

выбухны́, -а́я, -о́е.

1. Які служыць для ўтварэння выбуху (у 1 знач.).

Выбухная камера.

2. Такі, вымаўленне якога суправаджаецца выбухам (пра гукі мовы).

Выбухныя зычныя.

выбухо́вы, -ая, -ае.

Які мае дачыненне да выбуху (у 1 знач.), з’яўляецца вынікам выбуху або здольны ўтварыць выбух ці здольны ўзрывацца.

Выбуховая хваля.

Выбуховыя рэчывы.

вы́быць, -буду, -будзеш, -будзе; вы́будзь; зак. (афіц.).

Перастаць знаходзіцца або лічыцца дзе-н.

В. з горада.

В. у камандзіроўку.

В. са строю.

|| незак. выбыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. выбыццё, -я́, н.

выбяга́ць гл. выбегчы.

вы́вад, -у і -а, М -дзе, мн. -ы, -аў, м.

1. гл. вывесці¹.

2. -у. Суджэнне, якое лагічна вынікае з меркаванняў.

Тэарэтычныя, практычныя вывады.

3. -а. Провад або прыстасаванне, прызначанае для сувязі са знешнім асяроддзем (спец.).

|| прым. вывадны́, -а́я, -о́е (да 3 знач.).