Verbum

аксіёма

(гр. aksioma)

1) палажэнне, якое не патрабуе доказу і прымаецца ў якасці зыходнага прынцыпу якой-н. тэорыі;

2) перан. відавочная, агульнавядомая ісціна.

акт

(лац. actus)

1) аднаразовае праяўленне якой-н. дзейнасці, учынак, падзея (напр. тэрарыстычны а.);

2) афіцыйны дакумент, які пацвярджае што-н. (напр. заканадаўчы а., а. экспертызы);

3) закончаная частка драматычнага твора, спектакля (напр. другі а. п’есы).

акта́ва

(лац. octava = восьмая)

1) муз. восьмая ступень гамы 1; інтэрвал, які ахоплівае восем ступеней гукарада;

2) літ. васьмірадковая страфа, у якой першыя шэсць радкоў аб’яднаны дзвюма перакрыжаванымі рыфмамі, два апошнія — сумежнай рыфмай.

актуа́льны

(лац. actualis)

1) важны для гэтага моманту, наспелы, надзённы (напр. а-ая тэма);

2) які сапраўды існуе, праяўляецца ў рэчаіснасці (проціл. патэнцыяльны).

актывіза́цыя

(польск. aktywizacja, ад лац. activus = дзейны)

1) ажыўленне, узмацненне чыёй-н. дзейнасці, актыўнасці;

2) развіццё інтэнсіўных тэктанічных і магматычных працэсаў у стабілізаваных раёнах зямной кары.

акты́ў

(лац. activus = дзейны)

1) найбольш дзейная, ініцыятыўная частка арганізацыі, калектыву;

2) вартасць наяўнай і даўгавой маёмасці, што належыць прадпрыемству (проціл. пасіў 2);

3) перавышэнне грашовых даходаў краіны, атрыманых з-за мяжы, над яе замежнымі расходамі (проціл. пасіў 3);

4) перан. поспехі, дасягненні, перавагі каго-н.

акты́ўны

(лац. activus)

1) дзейны, энергічны (напр а. удзельнік самадзейнасці);

2) які хутка развіваецца (напр. а. працэс у лёгкіх).

акультура́цыя

(англ. acculturation, ад лац. аd = да + cultura = асвета, развіццё)

працэс узаемаўплыву культур, успрымання адным народам культуры іншага народа.

акульты́зм

(фр. occultisme, ад лац. occultus = тайны, схаваны)

агульная назва містычных вучэнняў, якія прызнаюць існаванне таямнічых, звышнатуральных сіл і магчымасць непасрэдных зносін з імі пры дапамозе магіі.

акумуля́тар

(лац. accumulator = збіральнік)

прыбор для назапашвання энергіі з мэтай далейшага як выкарыстання (напр. электрычны а., гідраўлічны а.).