Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

сіт, ‑у, М сіце, м.

Адна- і шматгадовая травяністая расліна сямейства сітавых.

сі́та, ‑а, М сіце, н.

Прыстасаванне ў выглядзе дробнай сеткі або металічнага ліста з дробнымі адтулінамі для прасейвання, працэджвання або сартавання чаго‑н. Валасяное сіта. Сартавальнае сіта. □ Пшаніцу пытлявала цэлы дзень, Мукі праз сіта насядала гурбы. Аўрамчык. Узялі невялікае драцяное сіта прасяваць пясок для цэменту. Дубоўка.

сі́таватасць, ‑і, ж.

Спец.

1. Хвароба драўніны, якая выклікаецца грыбам (драўніна, сапсаваная ім, напамінае сіта).

2. Уласцівасць сітаватага (у 2 знач.). Сітаватасць рэчыва. Сітаватасць грунту.

сі́таваты, ‑ая, ‑ае.

1. Пашкоджаны сітаватасцю (пра драўніну).

2. Спец. Які мае адтуліны, поры, што робіць рэчыва пранікальным для вадкасці і газу. Сітаваты грунт.

3. Наогул пра што‑н., што нагадвае паверхню сіта; у дзірках і порах. Сітаваты лёд. □ Праз акенца відзён пашарэлы сітаваты снег. Грахоўскі. [Яроцкі:] — Гэта вераснёвы жоўты антон, парэзаны ды ў сітаватую тканіну загорнуты. Панюхай. Караткевіч.

сітаве́ялка, ‑і, ДМ ‑лцы; Р мн. ‑лак; ж.

Машына для сартавання прадуктаў памолу (крупкі) пры дапамозе струменя паветра, падведзенага пад сіта.

сітаві́на, ‑ы, ж.

1. Спец. Тое, што і сітаватасць (у 1 знач.).

2. Спец. Адтуліна, пустата паміж часцінкамі рэчыва. Сітавіна ў метале. Сітавіна ў пясчаніку.

3. У раслінах — пора. Частку.. фенолу.. [трысцё] спажывае, як бы харчуецца ім, а лішнюю колькасць праз свае сітавіны выпускае ў паветра. Дубоўка.

сі́тавы, ‑ая, ‑ае.

Спец. З сітам (сітамі). Сітавая зернесушылка.

сі́тавыя, ‑ых.

Сямейства аднадольных травяністых раслін, падобных на асаковыя, з дробнымі кветачкамі.

сіта́л, ‑у, м.

Шклокерамічны матэрыял, атрыманы крышталізацыяй шкла.

сіта́лавы, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да сіталу; выраблены, зроблены з сіталу. Сіталавыя трубы. Сіталавая мазаіка.