Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

арна́мент, ‑у, М ‑нце, м.

1. Узор (жывапісны, скульптурны і інш.), у аснове якога ляжаць геаметрычныя, раслінныя і жывёльныя матывы, што паўтараюцца ў строга вытрыманым стылі. Беларускі арнамент. Раслінны, геаметрычны, скульптурны арнамент. □ Усё прымерваўся [Іван Масладуда], прыкідваў, ці падыдзе да.. [шафы] той ці іншы арнамент, які-небудзь незвычайны ўзор. Лынькоў.

2. Тое, што і арнаментыка.

[Ад лац. ornamentum — упрыгожанне.]

арнаментава́нне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. арнаментаваць.

арнаментава́ны, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад арнаментаваць.

арнаментава́цца, ‑туецца; незак.

Зал. да арнаментаваць.

арнаментава́ць, ‑тую, ‑туеш, ‑туе; зак. і незак., што.

Упрыгожыць (упрыгожваць) арнаментам.

арнаменталі́стыка, ‑і, ДМ ‑тыцы, ж.

Сукупнасць арнаментальных сродкаў у якім‑н. мастацкім стылі. Пошукі новай формы, адэкватнай новаму, рэвалюцыйнаму зместу, прыводзяць ужо ў 20‑я гады асобных пісьменнікаў да.. арнаменталістыкі ў празе. Пшыркоў.

арнамента́льнасць, ‑і, ж.

Уласцівасць арнаментальнага (у 2 знач.). Арнаментальнасць мовы. □ Тут тая ж схільнасць да арнаментальнасці, да своеасаблівага рытму сказа, да паэтызацыі мовы прозы. Арабей.

арнамента́льны, ‑ая, ‑ае.

1. Які з’яўляецца арнаментам; складаецца з арнаменту (у 1 знач.). Арнаментальны роспіс.

2. Пышны, вычварны; багаты на ўпрыгожанні. Арнаментальны стыль. Арнаментальная проза. □ Але існуюць нейкія грані, нейкі рубеж, пераступіўшы якія лёгка збіцца на залішне арнаментальную квяцістасць, на чыста вонкавую дэкарацыйнасць. Бярозкін.

арнамента́цыя, ‑і, ж.

1. Упрыгожанне арнаментам. Асабліва цікавай выдалася мастацтвазнаўцу арнаментацыя знадворных бакоў царквы ў дольных частках муроў. Ліс.

2. Характар арнаменту, сукупнасць элементаў арнаменту ў якім‑н. стылі, творы мастацтва.

арна́ментны, ‑ая, ‑ае.

Які звязаны з арнаментам (у 1 знач.). Арнаментнае пана. Арнаментныя малюнкі.