Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

арасі́ць, арашу, аросіш, аросіць; зак., каго-што.

1. Апырскаць, пакрыць кроплямі чаго‑н.; увільготніць. Не дарэмна кроў гарачая Прасторы стэпаў прасіла. Танк. Толькі буйныя кроплі слёз арасілі стомленыя вочы зняволеных. Кавалёў.

2. Напаіць вільгаццю, увільготніць (глебу, зямлю); штучна значыць або прамачыць глебу. Арасіць засушлівыя землі. □ [Мікалай Патапавіч:] — Трэба падумаць, ці нельга.. [участак] паліць ці арасіць як-небудзь. Кулакоўскі.

ара́т, ‑а, М араце, м.

Мангольскі селянін, жывёлавод.

ара́тай, ‑я, м.

Тое, што і араты. За баразною ішоў аратай, Ціха на коніка нукаў. Тарас. [Трактар] выглядаў жывой сталёвай істотай, нейкім дзівосным аратаем, які ў хвіліну мог узорваць вялікі шнур. Бядуля.

ара́тар, ‑а, м.

Асоба, якая гаворыць прамову; прамоўца. // Той, хто валодае майстэрствам слова, красамоўствам. [Купала:] Ты любога аратара перагаворыш. Вітка. Блізнюк выйшаў на сцэну за трыбуну і, размахваючы рукамі, як той сапраўдны аратар, пачаў гаварыць. Сабаленка.

[Лац. orator.]

ара́тарскі, ‑ая, ‑ае.

Які мае дачыненне да аратара, майстэрства аратара.

ара́тарстваваць, ‑ствую, ‑ствуеш, ‑ствуе; незак.

Разм. іран. З прэтэнзіяй на красамоўства гаварыць пра што‑н.

арато́рыя, ‑і, ж.

Вялікі музычны твор для хору, салістаў-спевакоў і аркестра, напісаны на драматычны сюжэт і прызначаны для канцэртнага выканання.

[Іт. oratorio ад лац. oro — гавару, прашу.]

ара́ты, ‑ага, м.

Той, хто арэ зямлю; земляроб. Дзе араты плача, там жняя скача. Прыказка.

араўка́рыя, ‑і, ж.

Вечназялёнае хвойнае дрэва сямейства араўкарыевых.

ара́хіс, ‑у, м.

1. Травяністая алейная бабовая расліна.

2. зб. Плады гэтай расліны, якія спажываюцца; земляныя або кітайскія арэхі.

[Ад грэч. arachis — зелле.]