Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

магі́льшчык, ‑а, м.

1. Рабочы, які капае магілу.

2. перан. Той, хто нясе пагібель каму‑, чаму‑н. Пралетарыят — магільшчык капіталізму.

магі́стр, ‑а, м.

1. Першая вучоная ступень у некаторых зарубежных краінах і дарэвалюцыйнай Расіі. // Асоба, якая мае такую ступень.

2. Другая акадэмічная ступень, якая прысвойваецца ў вышэйшых навучальных установах ЗША і Англіі. // Асоба, якая мае такую ступень.

3. У сярэднія вякі — тытул кіраўніка каталіцкага духоўна-рыцарскага ордэна. // Асоба, якая мела такі тытул.

[Ад лац. magister — настаўнік.]

магістра́ль, ‑і, ж.

1. Галоўная чыгуначная, водная, паветраная і інш. лінія шляхоў зносін. Да канца XIX стагоддзя Масква становіцца буйнейшым у Расіі чыгуначныя вузлом, тут зыходзяцца дзесяць чыгуначных магістралей. «Беларусь». Злева, па шырокай магістралі .. у некалькі радоў ішлі машыны, праскаквалі матацыклісты, па абочынах цягнулася пяхота. Няхай. // Цэнтральная або шырокая вуліца горада з вялікім рухам. Праспект — найпрыгажэйшая магістраль беларускай сталіцы. В. Вольскі.

2. Галоўны кабель ці галоўная труба ў сістэме электрычнае тэлеграфнай, тэлефоннай, каналізацыйнай або водаправоднай сеткі.

[Фр. та magistral ад лац. magistralis — галоўны.]

магістра́льны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да магістралі; галоўны, асноўны. Магістральная шаша. Магістральная вуліца. Магістральны напрамак.

магістра́нт, ‑а, М ‑нце, м.

Асоба, якай рыхтуецца да абароны дысертацыі на ступень майстра.

[Лац. magistrans, magistrantis.]

магістра́нцкі, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да магістранта, магістрантаў. Магістранцкія заняткі.

магістра́т, ‑а, М ‑раце, м.

1. Гарадской ўпраўленне ў некаторых заходнееўрапейскіх краінах, а таксама будынак, у якім яно размяшчаецца.

2. Выбарнае ўпраўленне ў гарадах Расіі, ад Пятра І да 1885 г., якое ведала судова-адміністрацыйнымі і падатковымі справамі.

3. Гіст. Дзяржаўная пасада (консула, трыбуна і пад.) у Старажытным Рыме. // Асоба, якая займала гэту пасаду.

[Ад лац. magistratus — улада, кіраўніцтва.]

магістрату́ра, ‑ы, ж.

1. У некаторых заходнееўрапейскіх краінах і ў дарэвалюцыйнай Расіі — судовае ведамства. // зб. Асобы, якія займаюць судовыя пасады.

2. зб. Гіст. Вышэйшыя дзяржаўным пасады ў Старажытным Рыме. // Асобы, якія займалі гэтыя пасады.

[Н.-лац. magistratura ад лац. magistratus — саноўнік, начальнік.]

магістра́цкі, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да магістрата. [Клебер] пачаў працаваць ў магістрацкім рахункаводстве. Чорны.

магі́стэрскі, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да магістра (у 1 знач.). Магістэрскі экзамен.

2. Які мае адносіны да магістра (у 2, 3 знач.), належыць яму. Магістэрскі тытул.