сіраці́ць, ‑рачу, ‑раціш, ‑раціць; незак., каго-што.
Рабіць сіратою. [Лявэр:] — І я падумаў сабе — ну, а чаму я павінен сіраціць сваіх дзяцей? Чорны.
сіро́ка, нескл., м.
Сухі гарачы паўднёвы або паўднёва-ўсходні вецер у Міжземнаморскім басейне. Хутка надвор’е пачало псавацца, моцны сухі сірока загнаў нас на карму. Рамановіч.
[Іт. sirocco.]
сіро́п, ‑у, м.
1. Канцэнтраваны раствор цукру (звычайна з фруктовым ці ягадным сокам). Вішнёвы сіроп. □ [Тамара:] — Зайдзі да мяне, Антон. Я напаю цябе вадой. Толькі што прынеслі сіфон. І сіроп ёсць. Шамякін. / у перан. ужыв. Ты сам адмахнуўся ад лёскату славы. Сіроп усхваленняў табе не па густу. Чарнышэвіч.
2. Густы адвар, прыгатаваны з сокаў лекавых траў.
[Фр. sirop.]
сіро́павы, ‑ая, ‑ае.
Тое, што і сіропны. Сіропавае пітво.
сіро́пны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да сіропу. / у перан. ужыв. Іван Васільевіч перачытваў нудны і сіропны нарыс пра калгаснага пастуха. Шамякін.
сіро́тка, ‑і, ДМ ‑тку, Т ‑ам, м.; ДМ ‑тцы, Т ‑ай (‑аю), ж.; Р мн. ‑так.
Памянш.-ласк. да сірата.
сіро́цкі, ‑ая, ‑ае.
Тое, што і сірочы. Гулка сіроцкая песня Па свеце нясецца з трывогай. Купала. На наша сіроцкае шчасце, раніца ле вельмі халодная. С. Александровіч.
•••
Сіроцкая зіма — пра цёплы, маласнежны зімовы час.
сіро́цтва, ‑а, н.
1. Стан сіраты; адсутнасць бацькоў. Вырасці ў сіроцтве. Ранняе сіроцтва. □ Я ўпэўнены: уласнае сіроцтва пацягнула.. [Мікалая Іванавіча] да нас — гэткіх жа сірот. Радкевіч.
2. перан. Адзіноцтва, беспрытульнасць; пачуццё адзіноты. Чым далей адыходзіў.. [Пракоп] ад свайго котлішча, тым з большаю сілаю ахаплялі і наступалі на яго гэтыя халодныя прасторы, сярод якіх вастрэй адчувалася адзінота і сіроцтва на свеце. Колас.
сіро́чы, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да сіраты, уласцівы яму (ёй). Ці мала з вачэй нашых слёз пралілося, Слёз горкіх, сірочых, слёз крыўды і мук? Ці мала магіл на палях засталося, Каб новыя рыць? На выгоду каму?.. Гілевіч. Хлеб сірочы, вядома, нялёгкі, аднак пра яго пакуль што больш думала мама. Брыль. / у перан. ужыв. Як бацька памрэ — дык і хата Сірочаю стане ў той час. Бялевіч. // перан. Бедны, убогі, мізэрны. Сеўшы ў машыну, я ўзяў з сядзення свой сірочы скрутачак, які падрыхтаваў для Эрны. Ракітны. Жытцо было тоненькае, сірочае, па пяць зернетак у каласку. Лобан.
2. Які праходзіць у адзіноце. Нялёгка ўспамінаць гісторыю сірочага маленства. Грамовіч. // Які адасоблены, знаходзіцца ў адзіноце. Дзед Астап ступіў.. да невялічкай хвойкі, якая цямнелася наперадзе ў сірочай самоце. Лынькоў.
3. Які мае адносіны да апёкі над сіротамі. Сірочы прытулак. □ [Настаўніца:] — Я расла ў сірочым доме... Вітка.
сірта́кі, нескл., м.
Групавы танец па матывах грэчаскіх народных мелодый, тэмп якога ў часе яго выканання паступова пастараецца.
[Грэч. syrtaki.]