Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

асіміля́тар, ‑а, м.

1. Той, хто праводзіць асіміляцыю, прыхільнік асімілятарства.

2. Спец. Арганізм або частка арганізма, якая асімілюе пажыўныя рэчывы.

асіміля́тарскі, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да асімілятарства.

асіміля́тарства, ‑а, н.

Прымусовае навязванне прыгнечаным нацыянальнасцям мовы і культуры пануючай нацыі.

асіміляты́ўны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да асіміляцыі (у 1 знач.). Асімілятыўнае аканне.

асіміляцы́йны, ‑ая, ‑ае.

Які асімілюе, прыводзіць да асіміляцыі. Асіміляцыйны працэс.

асіміля́цыя, ‑і, ж.

1. Дзеянне паводле дзеясл. асіміляваць (у 1 знач.) і стан паводле знач. дзеясл. асімілявацца; прыпадабненне.

2. Спец. Працэс засваення расліннымі і жывёльнымі арганізмамі знешніх пажыўных рэчываў.

[Лац. assimilatio.]

асі́на, ‑ы, ж.

1. Лісцевае дрэва сямейства вярбовых з зеленавата-шэрай гладкай карой. Шапацелі лісцем вечна трывожныя асіны. Чарнышэвіч. / у знач. зб. У нізінцы паміж ялін пачала пракідацца асіна.

2. толькі адз. Драўніна гэтага дрэва. З поля пахне ядл[о]ўц[а]м, а з вуліцы — дымам сырой асіны ў печах. Чорны.

•••

Асіна плача па кім — пра чалавека, які сваімі ўчынкамі заслужыў пакаранне.

асі́навы, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да асіны. Асінавы ліст. Асінавы гай. // Зроблены з асіны. Асінавы клін.

•••

Забіць асінавы кол гл. забіць.

асі́ніна, ‑ы, ж.

Тое, што і асіна (з адценнем адзінкавасці).

асі́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.

Памянш.-ласк. да асіна; маладая асіна. Як асінка затрасецца, тады волік напасецца. Прыказка.

•••

Асінку заламаць гл. заламаць.